Posłuchaj na podcasty.polskieradio.pl >>>
Wystawa "Nasi chłopcy" i kontrowersje, które ją otaczają, pokazują, że wciąż mamy problem z lokalnością i złożonością historii Pomorza. To teren o skomplikowanej przeszłości, na którym granice i tożsamość mieszkańców zmieniały się wielokrotnie w XX wieku.
Czytaj też:
"Nasi chłopcy" i złożona historia Pomorza
Okazuje się, że obszar okręgu Gdańsk – Prusy Zachodnie składał się z czterech odrębnych części: przedwojennego województwa pomorskiego, włączonego po 1920 roku zaboru pruskiego, Wolnego Miasta Gdańska, sześciu powiatów wcielonych do Rzeszy do 1939 roku oraz południowej części – m.in. Bydgoszczy – która nie należała do Prus Zachodnich sprzed 1914 roku. Każdy z tych fragmentów ma własną, specyficzną historię i wymaga osobnego podejścia, by ją zrozumieć i pokazać.
- W polskim dyskursie historycznym i pamięciologicznym mamy skłonność do generalizacji i uciekania od niuansów. A tutaj trzeba przykładać mocne szkło powiększające, żeby zrozumieć odmienność losu tych osób - tłumaczył w Dwójce antropolog i socjolog, prof. Cezary Obracht-Prondzyński.
Trudna pamięć kaszubskiego pogranicza
Osoby zajmujące się losami kaszubskiego pogranicza opowiadają, że natrafiały na informacje o sobie, których nikt nie chciałby czytać. Jeszcze trudniejsze do przyjęcia były oceny ich przodków i krewnych, formułowane w sposób często krytyczny, a niekiedy wręcz haniebny.
- W dużej mierze ta wystawa powstała dzięki rozmowom, kontaktom i prośbom kierowanym do ludzi, którzy dzielą się na niej swoją historią, doświadczeniami, bólami i skrywanymi wspomnieniami. Nie ma rodziny na Kaszubach i Pomorzu, która nie zetknęłaby się z historią wysiedleń, prześladowań, przymusowego wpisu na niemiecką listę narodowościową czy dramatycznych wyborów, o których zwykle się nie mówi. Pojawia się pytanie, czy mamy prawo do własnej historii, do pamięci i do przypominania wszystkich jej niuansów. Ta historia nie kończy się w 1945 r. – jej skutki odczuwamy do dziś - podkreślił prof. Obracht-Prondzyński.
***
Tytuł audycji: Rozmowy na lato
Prowadzenie: Jakub Kukla
Gość: prof. Cezary Obracht-Prondzyński (antropolog, socjolog)
Data emisji: 12.08.2025
Godzina emisji: 22.00
am/pg
