Podwórko studnia i flipper za rogiem Jaka będzie przyszłość osiedli mieszkaniowych? Kolejne miasta oddają walkowerem kolejne przestrzenie deweloperom. Co mają robić, zapytamy – w Polsce wciąż brakuje mieszkań. Zabudowuje się więc place, łąki i nieużytki po zlikwidowanych zakładach produkcyjnych. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton Magdalena Okraska tradycja
Nieupoważnionym wstęp wzbroniony Czasem miejsca użyteczności i pierwszej potrzeby znajdują się pośrodku niczego – albo tam, gdzie nikt się ich nie spodziewa. Dostęp do nich z zewnątrz jest ograniczony lub nawet wykluczony. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja jedzenie
Kebab i sernik na patyku Od pewnego czasu triumfy na polskim – i nie tylko – kanale YouTube święcą relacje filmowe z odwiedzin w restauracjach, barach, na stoiskach z jedzeniem, jarmarkach i w innych miejscach, gdzie można po prostu zjeść. Celem filmu jest pokazanie widzom czy można zjeść dobrze, czy też niespecjalnie. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja jedzenie
Międzyświęta Każde świętowanie kiedyś się kończy, a czas świąteczny nieuchronnie staje się okresem zwykłym, pozaobrzędowym. Są jednak takie okresy, które sytuują się właściwie pomiędzy – w oczekiwaniu na kolejny czas wyjątkowy po zakończeniu poprzedniego. Należy do nich z pewnością czas pomiędzy Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Linia horyzontu za każdym razem inna Podobno każdy z nas ma w życiu tylko jeden jedyny, najważniejszy krajobraz. Przechowuje go w sobie i pamięta, nawet jeśli minęło pięćdziesiąt lat. To tak jak z zapachami – nie czuliśmy czegoś od lat, zapomnieliśmy już nawet, że taki zapach istnieje, a potem nagle przechodzimy obok torów kolejowych, wchodzimy do izby w skansenie, otwieramy słoik konfitur czy mijamy spryskaną perfumami kobietę, i czujemy go, czujemy ten właśnie należący do innego porządku aromat. Wszystkie zapadki w mózgu trafiają na swoje miejsce. Następuje zagięcie czasoprzestrzeni: jesteśmy jednocześnie tutaj i „tam”. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Busikiem Jest jeden grzech poznania i oceny, który popełnia duża część podróżników, obserwatorów życia codziennego, fotografów i instagramerów, a także, niestety, część etnografów. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Czysta etnografia – na YouTube Przez dekady o zwyczajach, strojach i dniu codziennym różnych społeczności mogliśmy się dowiedzieć właściwie tylko w sposób zapożyczony – za pomocą słów i obrazów kolportowanych przez badacza, który to, co powiedzieli i pokazali mu badani, tłumaczył na naukową (rzadziej – przystępną) formę i publikował w prasie lub wydawnictwach naukowych. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Druga i trzecia młodość odrzutu Kilka lat temu pisarka Małgorzata Halber napisała do „Wysokich Obcasów” tekst o tym, że chodzi po śmietnikach, z których pozyskuje m.in. stary papier do celów artystycznych. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Po prostu pastelowe Nie próbuję patrzeć na rzeczywistość skrajnie indywidualistycznie – interesuje mnie przede wszystkim zbiorowe, kolektywne spojrzenie. Te wszystkie podskórne przedzałożenia, mentalne drogowskazy, szybkie drogi naszych synaps na skróty – te „tak się robi”, „tak się powinno myśleć”. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska tradycja
Szkielety Każda miejscowość ma swój szkielet – niedokończoną, czekającą latami na ostatnie budowlane szlify konstrukcję. Czasami to piętrowy dom jednorodzinny, w którym już-już miała zamieszkać młoda para, ale coś złego się wydarzyło. Czasami czekał tylko na oszklenie, i nie doczekał się – puste otwory okienne zieją od kilku dekad w nieotynkowanym pustaku. Czasami zabrakło pieniędzy, inny razem woli lub chęci. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska karnawał tradycja wiosna
Zima płonie Zwyczaj topienia marzanny ma swoje korzenie w pogańskim obrzędzie – jak wiele wydarzeń z polskiego roku obrzędowego. Wykonaną domorosłymi sposobami, wypchaną słomą (by dobrze chwytała ogień) kukłę kobiety w pstrokatym stroju, niosło się w korowodzie nad rzekę lub strumyk, i paliło nad wodą w trakcie święta Jarego. Kukła symbolizowała boginię. Zgodnie z opisanymi przez Jamesa Frazera zasadami magii sympatycznej wierzono, że zabicie postaci przedstawiającej boginię śmierci spowoduje jednocześnie usunięcie efektów przez nią wywołanych (zimy) i nadejście wiosny. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska karnawał tradycja wiosna
Świat na opak Karnawał to w każdej kulturze zawieszenie, a nawet odwrócenie obowiązującego porządku. Na jakiś krótki, ale intensywny czas – kilka dni, czasem nawet tygodni – zastany, codzienny świat się odwraca. W karnawale wykorzystywane potem przez liberałów hasło „każdy może być każdym”, „możesz być kim chcesz”, nabierało prawdziwego sensu. Żebrak przebierał się za króla, a chłop za babę. Następowało całkowite odwrócenie porządków, wcielenie w postać szczególną, ale bardzo odległą od własnej. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska karnawał tradycja
Czekamy Adwent, czyli oczekiwanie na narodzenie Chrystusa, łączył się w chrześcijaństwie nie tylko z zadumą, ale i pewnymi zadaniami do wykonania. Dlaczego piszę w czasie przeszłym? Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska
Cisza i gwar, czyli o polskim Święcie Zmarłych Moja babcia mawiała, że trzeba odwiedzić cmentarz na „wszystkie święte”. Wiązało się to tak naprawdę z kilkudniowym maratonem pieszym i samochodowym po wszystkich okolicznych (i dalszych) cmentarzach, na których leżał ktoś z rodziny lub znajomych. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska
Dlaczego nie nosimy stroju ludowego? Obecność w Polsce sporej społeczności ukraińskiej pozwoliła nam obcować w przestrzeni miejskiej z innym językiem i zwyczajami. Kilka tygodni temu, spacerując w Krakowie, zauważyłam parę Ukraińców, mężczyznę i kobietę, idących na ślub. Mieli eleganckie stroje „na dole” (spódnica od garsonki, spodnie od garnituru), nieśli prezenty i bukiety kwiatów. Na górnych połowach ciała mieli za to pięknie wyprasowane tradycyjne koszule – wyszywanki. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska
Korona dla królowej wesela W czwartek przed ślubem, który tradycyjnie jest w sobotę, para młoda, w zależności od regionu, organizuje różne spotkania dla młodych członków obu rodzin i przyjaciół. Są oczywiście miejsca na mapie Polski, gdzie ten zwyczaj zanikł, na południu kraju jednak trzyma się mocno. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton KULTURA Magdalena Okraska
Garnek z ogniska Ręce – stare i młode, wszystkie – kroją najpierw cebulę, potem ziemniaki, boczek i kiełbasę; czasem także buraki i marchew. Jedne dłonie kroją w plasterki, inne w kostkę lub nawet w niedbałe, nieregularne kształty. Potem układają warstwy w kociołku i przykręcają wieko. Zobacz więcej na temat: folklor folk kultura ludowa felieton Magdalena Okraska
„Nie ma i nie będzie”. Polska wyparta ze świadomości w nowej książce Magdaleny Okraski To nie jest podróż śladem Polski B czy Polski C, bo nie ma sensu dodawać kolejnych liter. To po prostu Polska – oszukana przez Balcerowicza, zachłyśnięta wczesnym kapitalizmem, łatana bez ładu i składu przez kolejne ekipy polityczne. „Zabrali”, „ukradli”, „rozwalili” – nie ma. „Nie ma i nie będzie”. Zobacz więcej na temat: folk folklor Piotr Kędziorek muzyka ludowa kultura ludowa Magdalena Okraska literatura