Powieści na antenie

"Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej"

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2025 09:30
"Piękno i piekło" to powieść, w której Anna Piwkowska przedstawia postać Beaty Obertyńskiej. Autorka opisuje burzliwe życie poetki – od dzieciństwa i młodości we Lwowie, przez aresztowanie i zesłanie do łagru, a potem uwolnienie, aż po osiedlenie się w Londynie. Wybrane fragmenty w Dwójce czytała Dorota Landowska.
Dorota Landowska
Dorota LandowskaFoto: Piotr Podlewski / Polskie Radio

21 maja minęła 45. rocznica śmierci Beaty Obertyńskiej. Leopold Staff twierdził, że gdyby nie Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, największą damą poezji polskiej byłaby właśnie Beata Obertyńska. Poetka, Anna Piwkowska poświęciła jej swoją książkę. Nosi ona tytuł "Piękno i piekło- opowieść o Beacie Obertyńskiej". 

To wnikliwa i przejmująca książka o życiu (i poezji) tej dziś na nowo odkrywanej poetki. Tę wyjątkową publikację zdobi kilkadziesiąt fotografii wcześniej niepublikowanych.


Posłuchaj
10:36 To się czyta 2025_05_26-09-31-22.mp3 Anna Piwkowska "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej", czyta Dorota Landowska – fragm. 1. (To się czyta/Dwójka)

10:12 To się czyta 2025_05_27-09-30-14.mp3 Anna Piwkowska "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej", czyta Dorota Landowska – fragm. 2. (To się czyta/Dwójka)

10:07 To się czyta 2025_05_28-09-30-33.mp3 Anna Piwkowska "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej", czyta Dorota Landowska – fragm. 3. (To się czyta/Dwójka)

10:00 To się czyta 2025_05_29-09-29-05.mp3 Anna Piwkowska "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej", czyta Dorota Landowska – fragm. 4. (To się czyta/Dwójka)

10:43 Dwójka to się czyta 30.05.2025.mp3 Anna Piwkowska "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej", czyta Dorota Landowska – fragm. 5. (To się czyta/Dwójka)

  

Beata Obertyńska była córką młodopolskiej poetki Maryli z Młodnickich Wolskiej i przedsiębiorcy naftowego inż. Wacława Wolskiego. Wychowywała się w rodzinie artystów na lwowskim Zaświeciu, ucząc się indywidualnie i zdając potem egzaminy eksternistycznie.

W młodości związana była ze Skamandrem i środowiskiem artystycznym Medyki Pawlikowskich. Studiowała w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, a w latach 1933-1937 występowała na scenach teatrów lwowskich. Po agresji ZSRR na Polskę, w czasie okupacji sowieckiej Lwowa, w lipcu 1940 roku, została aresztowana przez NKWD. Osadzona w areszcie, osławionych lwowskich Brygidkach, przenoszona następnie kolejno do Kijowa, Odessy, Charkowa, Starobielska, wreszcie zesłana do łagru Loch-Workuta. Po ataku Niemiec na ZSRR została zwolniona. To pozwoliło jej wstąpić do Armii Polskiej w ZSRR. Następnie wraz z Armią Andersa przeszła cały szlak bojowy Armii Polskiej.

Po wojnie pozostała na uchodźstwie i zamieszkała w Londynie. Publikowała w pismach emigracyjnych i należała do polskich organizacji na obczyźnie.

Książka Anny Piwkowskiej "Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej" ukazała się nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego. Fragmenty powieści na antenie Dwójki czytała Dorota Landowska.

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Elżbieta Łukomska

Data emisji: 26-30.05.2025

Godz. emisji: 9.30


Czytaj także

Barbara Krafftówna w krainie czarów. Archiwalny wywiad

30.01.2022 10:00
Mija tydzień, odkąd w wieku 93 lat odeszła Barbara Krafftówna – wybitna aktorka teatralna i filmowa, artystka kabaretowa i piosenkarka. W audycji "Zagadkowa niedziela" Katarzyna Stoparczyk przywołała fragmenty archiwalnego wywiadu, którego artystka udzieliła w Trójce w 2018 roku, na trzy miesiące przed swoimi dziewięćdziesiątymi urodzinami. 
Barbara Krafftówna i Katarzyna Stoparczyk
Barbara Krafftówna i Katarzyna StoparczykFoto: PR

Barbara Krafftówna i dywan w ogródku

Rozmowa Katarzyny Stoparczyk i Barbary Krafftówny z 22 września 2018 roku rozpoczęła się od nietypowego pytania prowadzącej: "Na co ma pani widok z okna?".

– Na przedszkole. To genialny widok. Przyznam się, że stałam z zapartym tchem, patrząc jak pracownicy  czterech tęgich, fajnych chłopów, niosą zielony dywan. Myślę sobie: "do czego ten dywan w ogródku?". Okazało się, że ten dywan to trawa. Tym sposobem Alicja w Krainie Czarów, która jest sprzężona w mojej świadomości, oglądała powstający w przedszkolu ogródek. Ogródek, który powstał w trzy kwadranse – odpowiedziała Barbara Krafftówna, odnosząc się do tytułu swojej biografii zatytułowanej "Krafftówna w krainie czarów", będącej zapisem rozmów z Remigiuszem Grzelą.

"Krafftówna w krainie czarów" Barbara Krafftówna, Remigiusz Grzela, Fot: mat. promocyjne "Krafftówna w krainie czarów" Barbara Krafftówna, Remigiusz Grzela, Fot: mat. promocyjne

"Gdzie jest Basia?"

Barbara Krafftówna (właściwie Barbara Krafft-Seidner) urodziła się 5 grudnia 1928 w Warszawie jako najmłodsza z czwórki dzieci w rodzinie Tadeusza Kraffta i Józefy Saryszewskiej, która zajmowała się domem. Jak opowiadała w wywiadzie z Katarzyną Stoparczyk, była nieznośnym dzieckiem.

– Zawsze, gdy panowała cisza, padało nerwowe pytanie: "Gdzie jest Basia?". Mogłam być wtedy np. na strychu, wylewając konewką wodę na dach, żeby ta ściekała do rynny. Gdy w rynnie dzwoniła woda, rodzina i goście uznawali, że nie będzie żadnej przechadzki po obiedzie, bo deszcz pada.

Posłuchaj
52:29 2022_01_30 09_07_20_PR3_Zagadkowa_niedziela.mp3 Tydzień temu odeszła Barbara Krafftówna. Artystka w archiwalnej rozmowie z Katarzyną Stoparczyk (Zagadkowa niedziela/Trójka)

 

Nie do podrobienia

Jedną z opowieści, która znalazła się w biografii "Krafftówna w krainie czarów" i która szczególnie wzruszyła autorkę audycji, jest ta o tacie, który traktował małą Barbarę jak małą damę i w Boże Narodzenie podarował jej puderniczkę. Inna jest o tym, gdy jako dziecko grała w swoich pierwszych domowych spektaklach, a ojciec wcielał się w rolę pazia królowej lub straży przybocznej. – Miał gigantyczna cierpliwość – wspominała aktorka.

W matce Barbara Krafftówna podziwiała przede wszystkim muzykalność (Józefa Saryszewska grała m.in. na skrzypcach i fortepianie) oraz dyscyplinę, która przekazywała swoim dzieciom. – To była dyscyplina wszelakiego rodzaju, dotycząca tego, jak się siedzi, jak się mówi, jak się stoi, jak się idzie. Wszystko to było pod jej okiem. Widziała, nie patrząc – opowiadała w archiwalnym wywiadzie. – Wydawałoby się, że to są pojedyncze egzemplarze na całym świecie, nie do podrobienia – mówiła o rodzicach.

Zapytana o to, jaką cenę zapłaciła za uprawianie tak wymagającego, trudnego i ekspansywnego zawodu, jakim jest aktorstwo, Barbara Krafftówna odpowiedziała: "Nie płaciłam żadnej ceny. Zawsze była to i jest wielka nagroda, wielka satysfakcja". 

Czytaj także:

Barbara Krafftówna (1928–2022)

W niedzielę 23 stycznia w Domu Artystów w Skolimowie zmarła Barbara Krafftówna – wybitna aktorka teatralna, filmowa i kabaretowa. W dorobku artystycznym miała dziesiątki kreacji scenicznych i ekranowych. Widzowie pamiętają ją z roli Honoraty w kultowym serialu "Czterej pancerni i pies", zdaniem krytyków natomiast jej najwybitniejszą kreacją filmową była postać Felicji w obrazie "Jak być kochaną" w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

Krafftówna współpracowała z wieloma cenionymi reżyserami: Andrzejem Wajdą, Leonardem Buczkowskim, Kazimierzem Kutzem oraz Stanisławem Bareją. Grała też wielkie role dramatyczne, jak tytułową w sztuce Witolda Gombrowicza "Iwona, księżniczka Burgunda" czy Laury w "Indyku" Sławomira Mrożka. Do historii polskiej estrady przeszły jej występy w "Kabarecie Starszych Panów", a także "Pod Egidą" i "Frascati". Od wielu lat była związana z Teatrem Polskiego Radia, występowała też w Teatrze Telewizji. W ubiegłym (2021) roku, podczas 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Barbara Krafftówna obchodziła jubileusz 75-lecia pracy artystycznej. Aktorka zmarła w wieku 93 lat.

Krafftówna: nasz magiczny świat jest zagłuszany (Dwójka)/Polskie Radio

***

Tytuł audycji: Zagadkowa niedziela
Prowadzi: Katarzyna Stoparczyk
Gość: Barbara Krafftówna (aktorka teatralna i filmowa, artystka kabaretowa i piosenkarka) – nagranie archiwalne
Data emisji: 30.01.2022
Godzina emisji: 9.06

IAR/kr