Nauka

Skaza białkowa - wszystko, co należy o niej wiedzieć

Ostatnia aktualizacja: 14.03.2018 11:32
Szacuje się, że od 2 do 3 proc. dzieci w wieku wczesnodziecięcym (do 3. roku życia) ma objawy tzw. skazy białkowej.
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: komokvm/shutterstock.com

Skaza białkowa to potoczna nazwa uczulenia na białka mleka krowiego i białka jaja kurzego, powodującego objawy skórne.

Najczęściej objawia się wysypką w postaci drobnych grudek z zaczerwienieniem skóry i obszarami suchej, szorstkiej skóry, pojawiających się początkowo na policzkach i za uszami.

Czytaj więcej:
laboratorium nauka 1200 free
NAUKA w portalu PolskieRadio.pl

Przy nasilaniu się reakcji alergicznej zmiany skórne obejmują także okolicę szyi, tułowia, występując na rękach i nogach, zwłaszcza w zgięciach łokciowych i kolanowych. Takie wypryskowe zmiany nazywa się atopowym zapaleniem skóry.

Maluch z alergią pokarmową może też mieć objawy często mylone z infekcją, zwłaszcza niekończący się katar, kaszel, nieżyty gardła, oskrzeli (przebiegające bez gorączki), bardzo częste zapalenia ucha. Stosowane wówczas antybiotyki nie przynoszą poprawy.

Mogą także wystąpić dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak: kolki, ulewanie, wymioty, zaparcia czy biegunki. Dziecko może mieć także gorszy apetyt i słabiej przybierać na wadze. W stolcu może się pojawić śluz lub krew.

Jak rozpoznać skazę białkową?

Prof. Maciej Kaczmarski, alergolog, pediatra i gastroenterolog z Białegostoku wyjaśnił, że podejrzewając uczulenie na białko mleka krowiego, można czasowo wyeliminować z diety dziecka mleko i jego przetwory.

- Takie wstępne postępowanie diagnostyczne, czyli faza eliminacji, nie powinna trwać dłużej niż 2-3 tygodnie. Jest to czas pozwalający na wyciszenie procesu alergicznego i ustąpienie lub znaczące złagodzenie objawów chorobowych. Po zakończeniu tej fazy powraca się w żywieniu do tej samej mieszkanki mlecznej. To tzw. faza prowokacji - powiedział profesor.

Jeśli stwierdzane wcześniej objawy powrócą, wtedy uzyskujemy potwierdzenie rozpoznania nadwrażliwości na określony pokarm. Od tego momentu należy zastosować w żywieniu dziecka dietę eliminującą mleko. Należy je zastąpić mieszanką mlekozastępczą (hydrolizatem kazeiny lub białek serwatkowych), którą cechują obniżone zdolności do alergizacji organizmu dziecka. 

Dieta musi być ustalana w porozumieniu z lekarzem leczącym, tak aby właściwie ją zbilansować. Należy bezwzględnie pamiętać, że zaleczona leczniczo dieta eliminacyjna nie może skutkować u leczonego dziecka niedożywieniem i niedoborami biologicznymi.

Według prof. Kaczmarskiego, po dziewięciu, dwunastu miesiącach eliminacji uczulających produktów, powinno się znów je podać i sprawdzić, czy objawy powrócą. - Po pierwszym roku stosowania diety eliminacyjnej bezmlecznej ok. 60 proc. dzieci powinno tolerować produkty mleczne - wskazał.

Ok. 5 proc dzieci z alergią na białka mleka krowiego leczonych tego typu mieszankami, ze względu na utrzymujące się objawy uczulenia, wymaga zastosowania tzw. mieszanki elementarnej, w której całkowita frakcja białka mleka krowiego została zastąpiona syntetycznymi aminokwasami.

Czy istnieje profilaktyka skazy białkowej?

Skłonność do alergii (w tym alergii pokarmowej) jest dziedziczona. Dlatego, jeśli oboje rodzice są lub byli w dzieciństwie alergikami, ryzyko, że ich dziecko zachoruje, wynosi ok. 70 proc. Jeżeli na alergię cierpi jedno z rodziców, prawdopodobieństwo zachorowania spada do 40 proc.

Szacuje się, że u ok. 10-15. proc. chorujących dzieci nie występują obciążenia rodzinne alergią. Proces alergiczny rozwija się wówczas, kiedy predyspozycja genetyczna zostaje wzmocniona działaniem niekorzystnych czynników środowiskowych (kontakt z alergenami zawartymi w powietrzu, pokarmach, narażenie na dym tytoniowy, zanieczyszczenie środowiska).

Za działanie zapobiegające rozwojowi nadwrażliwości pokarmowych uważa się karmienie naturalne dziecka przez okres czterech-sześciu miesięcy życia.

- Pokarm matki zawiera najłatwiej przyswajalne i niealergizujące białko, swoiste dla gatunku ludzkiego, a proporcje zawartych w nich innych składników odżywczych: węglowodanów tłuszczów, soli mineralnych są optymalne dla rozwoju niemowlęcia - podkreślił prof. Kaczmarski.

Podanie modyfikowanej mieszanki na bazie mleka krowiego powoduje, że układ immunologiczny niemowlęcia styka się z obcogatunkowym białkiem zwierzęcym o wysokiej koncentracji. Dla części niemowląt karmionych taką mieszanką mleczną białko to staje się powodem uczulenia, a następnie rozwoju reakcji alergicznej.

W skrajnych wypadkach może dojść nawet do wstrząsu anafilaktycznego.

Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska, PAP Zdrowie, kk

Zobacz więcej na temat: NAUKA zdrowie dziecko
Czytaj także

Jak skutecznie leczyć atopowe zapalenie skóry (AZS)?

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2018 11:55
- Leczenie atopowego zapalenia skóry (AZS) przynosi efekty tylko wtedy, gdy jednocześnie stosowana jest odpowiednia pielęgnacja skóry - przekonuje dermatolog dr Joanna Czuwara. Dzięki pielęgnacji można też znacznie opóźnić, a nawet zapobiec nawrotowi choroby.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jaskra. Co to jest? Kto jest narażony? Jak uniknąć utraty wzroku?

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2018 15:06
Jaskra to podstępna choroba, a stawka za jej zlekceważenie wysoka - utrata wzroku. Można ją wcześnie wykryć i uniknąć tragicznego scenariusza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mukowiscydoza. Kto może odziedziczyć wadliwy gen?

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2018 15:31
Mukowiscydoza jest jedną z najczęstszych chorób dziedzicznych, a nosicielem genu z defektem jest, co 25. osoba. Posiadanie go nie przekreśla szansy na zdrowe dziecko.
rozwiń zwiń