Munk w Paryżu

Pokaz filmów dokumentalnych Andrzeja Munka w Paryżu.

 

Twórczość Andrzeja Munka charakteryzowała wrażliwość na problemy społeczne, połączona ze sporą dawką humoru i dystansem do otaczającej rzeczywistości. Najlepszymi przykładami tego są "Eroica" i "Zezowate szczęście" – filmy, które przyniosły reżyserowi wielki rozgłos. W ramach przegladu „Przed pojawieniem się bezpośrednich transmisji. Antologia filmu dokumentalnego od lat 30. do lat 50.” w paryskim Centrum Pompidou, francuscy widzowie dostali szansę zapoznania się z dwoma filmy Andrzeja Munka.

Wczoraj odbył się pokaz krótkometrażowego filmu „Spacerek staromiejski" z 1958 roku, w ktorym mala dziewczynka odkrywająca uroki warszawskiej Starówki. Dzisiaj francuscy widzowie będą mieli okazję zobaczyć „Kolejarskie słowo” z roku 1953, socrealistyczną opowieść o kolejarzach przewożących węgiel ze śląskich kopalni do portu nad Bałtykiem.

IAR podał, że Centrum Pompidou wybrało filmy, w których jakość zdjęć, napięcie czerni i bieli, konstrukcja dramatyczna i oryginalność opowieści jeszcze teraz przyciągają uwagę widzów, choć opisywany przez nie świat już nie istnieje.

Podczas tego przeglądu zostaną pokazane również filmy takich twórców jak Jean Vigo, Manoel de Oliveira, Agnès Varda i Alain Resnais.

 

Andrzej Munk urodził się w Krakowie w 1920 roku. Wzrastał w środowisku socjalistów warszawskiego Żoliborza. W czasie okupacji walczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie ukończył wydział operatorski i reżyserski w łódzkiej Szkole Filmowej. Pracował jako operator Polskiej Kroniki Filmowej. Następnie reżyserował fabularyzowane filmy dokumentalne. Pierwszym filmem fabularnym Munka był „Błękitny krzyż” z 1955 roku. Posiadający jeszcze cechy dokumentu obraz, relacjonował brawurową akcję Pogotowia Tatrzańskiego, niosącą pomoc grupie rannych osób po słowackiej części Tatr.

Film fabularny Andrzeja Munka z 1956 roku „Człowiek na torze”, zdaniem Marka Hendrykowskiego – autora niedawno wydanej przez wydawnictwo „Więź” książki o reżyserze - to tak naprawdę pierwszy film polskiej szkoły filmowej. Premiera obrazu miała miejsce kilka miesięcy przed wejściem na ekrany kin „Kanału” Andrzeja Wajdy. Munk, mimo swych lewicowych poglądów, przeprowadził w nim druzgocącą krytykę stalinizmu. Bohater obrazu to wyrzucony z pracy kolejarz. Stary maszynista, człowiek porządny i uczciwy, nie przystający do realiów komunizmu, uznany został przez władze za wroga ustroju. System przekreślił jego wartość jako człowieka. Krzysztof Zanussi zauważa, że - reżyser poprzez tę postać chciał ukazać niesprawiedliwość komunistycznych osądów. Kolejarz bowiem sprawdził się w krytycznej sytuacji, ratując pociąg i jego pasażerów, a sam ginnie pod kołami lokomotywy.

FRAGMENT FILMU "EROICA"

 

Kino fabularne Munka - zdaniem Marka Hendrykowskiego – miało na celu poprawienie kondycji świadomości społeczeństwa polskiego. Reżyser chciał wzbudzić w widzu pewną wrażliwość, skłonić go do myślenia. Z tego względu filmy Munka nazwać można kinem obywatelskim. Poprzez swoją twórczość, nacechowaną dużym poczuciem humoru i dystansem do świata, reżyser chciał obalić także pewne mity społeczne. Jak zauważa Hendrykowski - surowo rozprawiał się z tak zwaną bohaterszczyzną, przeciwstawiając ją godnemu pochwały bohaterstwu. O tym traktowały między innymi filmy „Eroica” i „Zezowate szczęście”. Prace nad kolejnym filmem Munka - „Pasażerka” przerwała jego tragiczna śmierć. Zginął w wypadku samochodowym pod Łowiczem we wrześniu 1961 roku.

POSŁUCHAJ: W audycji Anny Fuksiewicz z cyklu „Studio form dokumentalnych” postać wybitnego reżysera wspominają: Andrzej Wajda, Marek Hendrykowski – autor książki o Munku wydanej w serii „Ludzie filmu”, Jerzy Stefan Stawiński i Krzysztof Zanussi, którego Munk uczył w szkole filmowej (13,01 MB)

(ab)