Kultura

"Warszawianka" – posłuchaj w Dwójce, zobacz na naszej stronie

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2010 14:00
"Warszawianki" Wyspiańskiego można wysłuchać na żywo na antenie Dwójki, można także zobaczyć transmisję wideo spektaklu na stronie PR II. Zapraszamy!
Audio
  • Prof. B. Osterloff, I. Malinowska i T. Mościcki o dziejach scenicznych "Warszawianki" - cz. 1
  • Prof. B. Osterloff, I. Malinowska i T. Mościcki o dziejach scenicznych "Warszawianki" - cz. 2
  • Prof. B. Osterloff, I. Malinowska i T. Mościcki o dziejach scenicznych "Warszawianki" - cz. 3
  • Prof. B. Osterloff, I. Malinowska i T. Mościcki o dziejach scenicznych "Warszawianki" - cz. 4
  • Prof. B. Osterloff, I. Malinowska i T. Mościcki o dziejach scenicznych "Warszawianki" - cz. 5
  • Janusz Kukuła o nowej "Warszawiance"
  • Krzysztof Gosztyła o swej roli w nowej "Warszawiance"
  • Stanisław Brudny o swej roli w nowej "Warszawiance"
  • Grzegorz Damięcki o pracy aktorów nad "Warszawianką"

29 listopada tego roku obchodzimy podwójną rocznicę – mija 180 lat od wybuchu powstania listopadowego i 85 lat od radiowej premiery "Warszawianki" Stanisława Wyspiańskiego, słuchowiska, które rozpoczęło historię teatru radiowego w Polsce.

Z tej okazji zapraszamy Państwa na wydarzenie szczególne: nową inscenizację "Warszawianki" Wyspiańskiego w reżyserii Janusza Kukuły, którą będzie można posłuchać na antenie Dwójki i zobaczyć na naszej stronie internetowej. Początek transmisji ze Studia Koncertowego PR im. Witolda Lutosławskiego dziś o godz. 19.00.

Oto dziś dzień krwi i chwały,
Oby dniem wskrzeszenia był!


/

25 luty 1831. Trwa powstanie listopadowe, rozgrywa się jedna z jego najkrwawszych bitew – o Olszynkę Grochowską. Na przedpolach bitwy, w grochowskim dworku szlacheckim,  generałowie Jan Skrzynecki i Józef Chłopicki wraz z innymi oficerami oczekują (całą noc) na wieści z frontu.

Towarzyszą im dwie młode dziewczyny, Anna i Maria. Ta ostatnia myśli szczególnie o swoim narzeczonym, Józefie Rudzkim, adiutancie dowodzącego bitwą gen. Żymirskiego. Dziewczyny siedzą przy klawikordzie, będą grać i śpiewać utwór francuskiego poety Delavigne’a: "La Varsovienne", "Warszawiankę" – pieśń płomienną i wielką, rzecz o polskiej determinacji i polskim tragizmie.
 
Jest już rano, gdy do dworku przychodzi Stary Wiarus, zbłocony i oprószony śniegiem. W milczeniu wręcza Chłopickiemu pismo i zwitek, zakrwawioną wstążkę, którą Maria ofiarowała Józefowi przed bitwą...

"Powstań, Polsko, skrusz kajdany,
Dziś twój tryumf albo zgon!"

/

"Warszawianka" miała swoją prapremierę w 1898 roku na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie. O dziejach scenicznych przedstawień tej sztuki możemy dowiedzieć się z rozmów, jakie przeprowadzili na naszej antenie profesor Barbara Osterloff, Iwona Malinowska i Tomasz Mościcki.   
 
Tadeusz Pawlikowski, reżyser prapremiery, uczynił Wyspiańskiego faktycznym współautorem spektaklu, a "Warszawianka" stała się dla swego twórcy dziełem przełomowym. Wyspiański powrócił w tym czasie z długich europejskich wojaży, podczas których wahał się między swym powołaniem plastycznym i teatralnym, tożsamością modernistycznego kosmopolity a rolą  twórcy lokalnego, narodowego.

Co ciekawe, tak w dwudziestoleciu międzywojennym, jak i po roku 1945 brakowało reżyserów zdolnych zmierzyć się z uniwersalnym, psychologicznym wymiarem "Warszawianki", ale też z jej wątkami narodowo-historycznymi. – Warto czytać Wyspiańskiego na nowo, jednak niewielu potrafiło to w ostatnich latach uczynić – uważa profesor Barbara Osterloff, a jako pozytywny wyjątek wskazuje słynną realizację Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Narodowym.

Być może naturalną przestrzenią dla zbudowanego w oparciu o długie monologi dramatu jest właśnie teatr radiowy? Do pierwszej powojennej antenowej inscenizacji całego tekstu doszło dopiero w roku 1976 (reżyserował Zdzisław Nardelli), zaś w 1995 z "Warszawianką" zmierzył się Zbigniew Zapasiewicz. Czy tegoroczna, rocznicowa inscenizacja okaże się równie znakomita?

Hej, kto Polak, na bagnety!
Żyj, swobodo, Polsko, żyj!

/


Pierwsze słuchowisko "Warszawianki" w adaptacji Alojzego Kaszyna, ówczesnego kierownika programowego, miało swoją premierę 29 listopada 1925 roku. O najnowszej inscenizacji dramatu Wyspiańskiego z jej twórcami rozmawiał na antenie Dwójki Tomasz Mościcki.

–  Cokolwiek powiemy o tym utworze jako o dramacie – mówił Janusz Kukuła – nie uciekniemy od tragedii greckiej i tak chcę ten utwór zaprezentować. Dyrektor Teatru PR mówił o pogłębionym, wolnym od stereotypów spojrzeniu na postaci dramatu (przede wszystkim na Chłopickiego), w podobnym duchu wypowiadał się Krzysztof Gosztyła, odtwórca roli generała. – Interesuje mnie dramatyzm tej postaci – mówił aktor – człowieka, który chce umknąć przed życiem.

 
Kto przeżyje wolnym będzie,
Kto umiera, wolny już!


"Warszawianka" Stanisława Wyspiańskiego na żywo ze Studia Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w 85. rocznicę premiery radiowej

/

Reżyseria: Janusz Kukuła
Opracowanie muzyczne: Marian Szałkowski
Scenografia: Marek Chowaniec
Kostiumy: Małgorzata Chachaj
Realizacja akustyczna: Andrzej Brzoska

Obsada: Chłopicki – Krzysztof Gosztyła
Maria – Wiktoria Gorodeckaja
Anna – Natalia Rybicka
Skrzynecki – Arkadiusz Bazak
Młodszy Oficer – Grzegorz Damięcki
Pac – Marek Frąckowiak
Stary Wiarus – Stanisław Brudny
ze specjalnym udziałem Stana Borysa
Marian Szałkowski - fortepian


29 listopada (poniedziałek), godz. 19:00

 

***

Przed transmisją do "Sezonu na Dwójkę" (godz. 18:00) zaprasza Michał Montowski. W rocznicę wybuchu powstania listopadowego o faktach historycznych i legendach polskiego romantyzmu będzie rozmawiał ze swoim gościem, prof. Andrzejem Fabianowskim.

***

Aby wysłuchać rozmów o dziejach scenicznych "Warszawianki" i o jej nowej inscenizacji, wystarczy kliknąć w ikony dźwięku w boksie "Posłuchaj" po prawej stronie.

www.narodoweczytanie.polskieradio.pl
Cichociemni
Czytaj także

Cisza przed "Warszawianką"

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2010 10:20
Rozmowa z reżyserem rocznicowego spektaklu "Warszawianki" Stanisława Wyspiańskiego, którego dziś posłuchać można będzie na antenie Dwójki oraz obejrzeć na naszych stronach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odszedł Zbigniew Jerzyna, związany z PR

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2010 05:00
W poniedziałek rano zmarł Zbigniew Jerzyna - poeta, dramaturg, eseista, edytor.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odszedł Zbigniew Jerzyna, związany z PR

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2010 18:00
W poniedziałek zmarł Zbigniew Jerzyna - poeta, dramaturg, eseista, edytor.
rozwiń zwiń