69 lat temu, 28 lutego 1944 roku doszło do zbrodni na Polakach w Hucie Pieniackiej na Wołyniu. Zbrodni dokonały oddziały niemiecko-ukraińskiej 14. Dywizji Grenadierów Waffen SS-Galizien, oddziały miejscowych banderowców i grupy ukraińskich cywilów.
Ludność Huty Pieniackiej została wymordowana, a wieś zrównana z ziemią. Wśród ofiar byli też mieszkańcy sąsiednich wsi oraz uciekinierzy z Podola i Wołynia.
Przed masakrą Huta Pieniacka liczyła około tysiąca mieszkańców. We wsi znajdowali się również liczni uciekinierzy, między innymi z Wołynia, którzy opuszczali miejsca zamieszkania obawiając się fali morderstw dokonywanych przez nacjonalistów ukraińskich i wspomagających ich ukraińskich chłopów. Z masakry ocalało około 160. osób.
Tragedia w Hucie Pieniackiej była jednym z wydarzeń podczas rzezi wołyńskiej - masowej akcji nacjonalistów ukraińskich, przeprowadzonych z największym nasileniem w 1943 roku przeciwko ludności polskiej. Trudno ustalić dokładną liczbę ofiar, ponieważ wiele miejscowości zostało zrównanych z ziemią.
Historycy szacują, że w czasie napadów organizowanych na Wołyniu zamordowano około 60. tysięcy Polaków. Strona ukraińska ocenia swoje straty na 10 do 20. tysięcy ofiar, przy czym część z nich zginęła z rąk UPA za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do oprawców.
Badania IPN
Według Instytutu Pamięci Narodowej, sprawcą zbrodni w Hucie Pieniackiej był I batalion 4. pułku policyjnego SS stacjonujący w Złoczowie. Dotychczas przesłuchano 80 pokrzywdzonych. Są to osoby, które przeżyły tę masakrę bądź straciły w niej najbliższych. Obecnie próbuje się ustalić skład osobowy tego pododdziału, a zwłaszcza kim był jego dowódca, a także tożsamość osób cywilnych, które pomagały głównie w grabieży domów i gospodarstw w Hucie Pieniackiej. W sumie IPN prowadzi kilkadziesiąt postępowań dotyczących rzezi Polaków na Ukrainie. Historycy zajmują się zarówno ofiarami po stronie polskiej, jak i ukraińskiej. Ukraińcy, którzy pomagali Polakom, byli karani śmiercią. Według szacunków Instytutu, w czasie masakry pięciuset wsi na Wołyniu, Ukraińcy uratowali około 2 tysięcy Polaków.
Od 2008 roku działa Stowarzyszenie Huta Pieniacka, zrzeszające ocalonych z zagłady z 1944 roku, członków ich rodzin oraz sympatyków. Stowarzyszenie organizuje konferencje naukowe, spotkania i pielgrzymki do Huty Pieniackiej. Współpracuje z Międzynarodowym Motocyklowym Rajdem Katyńskim. Motocykliści z rajdu dwukrotnie odwiedzili Hutę Pieniacką. Członkowie stowarzyszenia ze wsparciem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa uporządkowali cmentarz w Hucie Pieniackiej i dokonali renowacji ocalałych nagrobków. Wydali też książkę "Za to, że byli Polakami" opisującą historię Huty Pieniackiej.
IAR/agkm
Serwis portalu PolskieRadio.pl II wojna światowa >>>
