Historia

Pokój westfalski – odmienił oblicze Europy

Ostatnia aktualizacja: 24.10.2018 06:00
Wielostronny układ, który zakończył wojnę trzydziestoletnią, był jednym z najważniejszych traktatów międzynarodowych w historii nowożytnej Europy.
Audio
  • O wojnie trzydziestoletniej i pokoju westfalskim mówi prof. Rafał Habielski, audycja Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Austria" (6.03.2001)
  • Rok 1648: pokój westfalski w Munster, zakończenie wojny trzydziestoletniej. Historyk prof. Henryk Wisner, audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci" (20.05.2000)
Traktat pokojowy w Mnster, aut. Gerard Terborch (15.05.1648), źr. Rijksmuseum Amsterdam, Wikipediadp
"Traktat pokojowy w Münster", aut. Gerard Terborch (15.05.1648), źr. Rijksmuseum Amsterdam, Wikipedia/dp

Pokój westfalski między Świętym Cesarstwem Rzymskim i Francją i jej sojusznikami w Münsterze oraz między Habsburgami a Szwecją w Osnabrück zawarto 24 października 1648 roku.

– Przyjęte postanowienia okazały się czymś niezwykłym – podkreślał prof. Henryk Wisner w audycji "Kronika dwóch tysiącleci". – Był on odbiciem tworzącej się nowej świadomości politycznej granic Europy, która obejmowała państwa uczestniczące w rokowaniach. Przede wszystkim zaś decyduje o niej umieszczenie w tekście układu postanowień o charakterze ponadpaństwowym.

Jakie było znaczenie wojny trzydziestoletniej i pokoju westfalskiego? Posłuchaj audycji z udziałem prof. Henryka Wisnera.

Z Czech na całą Europę

– Wojna trzydziestoletnia rozpoczęła się w 1618 roku jako powstanie Czechów broniących swych praw, zwłaszcza wolności wyzwania, przed królem Ferdynandem II Habsburgiem – mówił historyk prof. Henryk Wisner. – Po ich klęsce do walki z Habsburgiem stanęła Dania, potem Szwecja, Dania i sprzymierzeńcy.

Mimo że konflikt miał podłoże natury religijnej to przez lata ewoluował. Kolejne mocarstwa europejskie przyłączające się do wojny, dążyły przeze wszystkim do osłabienia potęgi Habsburgów.

Podzielona Europa

Europa podzieliła się na dwa obozy: w jednym znalazły się państwa pod wpływami Ferdynanda II Habsburga, papiestwa, Hiszpania i część Rzeszy, w drugim: Dania, Francja, Szwecja, Niderlandy i także część księstw niemieckich.

– Powodem umiędzynarodowienia się konfliktu były antagonizmy religijne, tendencje centralistyczne Habsburgów w Niemczech, a także rywalizacja habsbursko-francuska  – podkreślał historyk prof. Rafał Habielski w audycji Agnieszki Steckiej z 2001 roku. – Nie bez znaczenia były też ambicje Szwecji, pragnącej umocnić się na południu od Morza Bałtyckiego i poddać je swojej wyłącznej kontroli.

Wojna trzydziestoletnia dzieli się na cztery okresy, podczas których zmieniały się konfiguracje walczących o wpływy w Europie. Jak potoczył się trwający trzydzieści lat konflikt? Posłuchaj audycji z udziałem prof. Rafała Habielskiego.

Koniec wojny

Wojna trzydziestoletnia spowodowała wiele zmian w ówczesnej Europie. Habsburgowie wyszli z wojny osłabieni.

– Musieli pogodzić się ze stratami terytorialnymi Niemiec na rzecz Francji i Szwecji – tłumaczył prof. Habielski. – Szwecja na mocy pokoju zyskiwała prawo do opieki nad protestantami w dolnej Austrii i Śląsku.

Znacznie spustoszenie dotknęło Czechy, których liczba ludności zmniejszyła się o połowę. Na większości ziem habsburskich zapanował zastój gospodarczy. Francja stała się potęgą europejską.

mb

Czytaj także

Georges Clemenceau zwany "starym tygrysem"

Ostatnia aktualizacja: 24.11.2022 05:35
Dandys paryski, uwodziciel kobiet, znakomity jeździec i strzelec, przyjaciel artystów. Taki był Georges Clemenceau, premier Francji. Dzisiaj mija 93. rocznica jego śmierci.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa pod Verdun – piekło na ziemi

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2020 05:45
W trwającej blisko rok bitwie po obu stronach frontu zginęło, zostało rannych lub wziętych do niewoli nawet 700 tys. żołnierzy. Wydarzenia roku 1916 przeszły do historii jako "piekło Verdun".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Oblężenie Orleanu – misja Joanny d’Arc

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2014 06:00
12 października 1428 wojska angielskie rozpoczęły oblężenie Orleanu. Wydarzenia mające w latach 1428–1429 stanowiły punkt zwrotny wojny stuletniej toczonej pomiędzy Francją a Anglią.
rozwiń zwiń