Historia

Mikołaj II Romanow. Car, który nie sprostał swoim czasom

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2024 05:30
- Rosja w tym bardzo szczególnym okresie, tak dramatycznym, tak brzemiennym w konsekwencje potrzebowała samowładcy o silnej osobowości - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz. - Mikołaj nią nie dysponował.
Car Mikołaj II - reprod. fotograficzna obrazu Borysa Kustodijewa (18781927).
"Car Mikołaj II" - reprod. fotograficzna obrazu Borysa Kustodijewa (1878–1927). Foto: Wikipedia/domena publiczna

107 lat temu, 15 marca 1917 roku car Rosji Mikołaj II Romanow został zmuszony do abdykacji. Na kilka dni przed abdykacją miał zapisać w swoim dzienniku: "Wokół kłamstwo, zdrada i tchórzostwo".

Mikołaj II Aleksandrowicz Romanow przyszedł na świat 18 maja 1868. Przez lata był przedstawiany przez radziecką propagandę jako osoba głupia i niekompetentna. - Są przekazy świadczące o tym, że Mikołaj jako młody człowiek dysponował żywą umysłowością – twierdził historyk prof. Leszek Jaśkiewicz w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" .

Mikołaj odebrał staranne nauczanie od najbardziej światłych umysłów ówczesnej Rosji. Nie oznacza to, że jego dzieciństwo było sielanką. Ojciec  Mikołaja, car Aleksander, był surowym rodzicem. - Aleksander III był bardzo silnym człowiekiem, także w życiu rodzinnym. Był ojcem w stylu dziewiętnastowiecznym - wyjaśniał prof. Paweł Wieczorkiewicz. Wpływ ojca wykształcił u młodego carewicza z jednej strony kompleksy, z drugiej: głęboko zakorzenione poczucie obowiązku i misji zachowania rosyjskiego samowładztwa.

Rodzina Romanowów. W środku car Mikołaj II, autor. Siergiej Lwowicz Lewickij, źr. Wikimedia Commons/dp Rodzina Romanowów. W środku car Mikołaj II, autor. Siergiej Lwowicz Lewickij, źr. Wikimedia Commons/dp

Dramat roku 1905

- W 1903 roku dał się uwieść grupie politykierów, którzy widzieli wielkie szanse dominacji Rosji na Dalekim Wschodzie poprzez pokonanie Japonii, wyparcie jej z Mandżurii - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz.

Te starania stały się przyczyną wojny rosyjsko-japońskiej, w której państwo carów poniosło sromotną klęskę. Przegrana wywołała też falę niezadowolenia w samej Rosji doprowadzając do rewolucji roku 1905.

- Albo zagłada monarchii i zagłada państwa, albo zdecydowana rejterada z pozycji, których starał się bronić – wyjaśniał prof. Paweł Wieczorkiewicz. Przed takim dylematem stanął Mikołaj II w 1905 roku.

W październiku Mikołaj wydaje Manifest, w którym gwarantuje wolność osobistą, prawa wyborcze i wolność zgromadzeń, a także powołuje Dumę państwową.


Posłuchaj
28:46 Mikołaj II - aud. Sławomira Szofa z cyklu Postacie XX wieku.mp3 Mikołaj II - losy ostatniego cara Rosji i jego rodziny, rządy, abdykacja i tragiczna śmierć z rąk bolszewickiej CzeKa. Aud. Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku". (PR, 7.01.1996)

 

Przeklęta Wielka Wojna

Gwoździem do trumny Mikołaja II okazał się udział Rosji w I wojnie światowej. Rosja przystąpiła do niej jako sojuszniczka Francji.

Wojna pchnęła Rosję w objęcia kryzysu. Ten napędził w zmęczonym społeczeństwie nienawiść do monarchii. Wojsko zaczęło przechodzić na stronę protestującego ludu. Mikołaj stracił poparcie także wśród generalicji i wyższych urzędników.

Car Mikołaj II i jego rodzina, fot. zbiory Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych/Wikimedia Commons/dp
Car Mikołaj II i jego rodzina, fot. zbiory Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych/Wikimedia Commons/dp

Abdykacja i śmierć

"Wokół kłamstwo, zdrada i tchórzostwo" - miał zanotować w swoim dzienniku Mikołaj na kilka dni przed abdykacją. Do tej został zmuszony 15 marca 1917. Car zrzekł się tronu w imieniu swoim i syna na  rzecz swojego brata - Michała. Ten nie przyjął jednak tytułu, co nie uchroniło go od śmierci z rąk bolszewików. Jego los podzielił Mikołaj II wraz z całą rodziną. Zostali zamordowani wraz przez CzeKa w nocy z 16 na 17 lipca 1918.

Posłuchaj audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" poświęconej sylwetce Mikołaja II.

bm

Czytaj także

Dynastia Romanowów: wielcy reformatorzy i potężne caryce

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2013 11:35
400 lat temu na carskim tronie zasiadł pierwszy przedstawiciel tej rodziny i rozpoczął porządkować kraj po kilkunastoletnim okresie "wielkiej smuty”. Sto lat później Rosja była już europejskim mocarstwem, a kolejny władca – Piotr I nie bez przyczyny został nazwany "Wielkim”.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Terror bolszewików. Krwawa rozprawa z carską rodziną Romanowów

Ostatnia aktualizacja: 17.07.2023 05:50
- Miało to charakter samosądu. Rzeczą okrutną, straszną było to, w jaki sposób potraktowano nie tylko cara Mikołaja II, ale całą rodzinę Romanowów. Każdy, kto wpadł w ręce bolszewików, był mordowany w sposób bestialski - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rewolucja lutowa - koniec caratu w Rosji

Ostatnia aktualizacja: 03.03.2021 05:30
Skutki I wojny światowej były coraz bardziej odczuwalne przez rosyjski lud. Brak rąk do pracy, problemy z zaopatrzeniem w żywność i drożyzna przelały czarę goryczy. Rosjanie postanowili się zbuntować.
rozwiń zwiń