Historia

Sejm niemy próbą reformy Rzeczpospolitej

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2023 05:30
- Uchwały Sejmu nazwanego niemym, miały dopiero zapoczątkować dzieło reformy wewnętrznej w Polsce, ale na nich się nieomal wyczerpało – pisał Jacek Staszewski w książce "Polska na przestrzeni wieków".
Marszałek generalny konfederacji Stanisław Ledóchowski, fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Marszałek generalny konfederacji Stanisław Ledóchowski, fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

1 lutego 1717 roku w Warszawie odbył się Sejm niemy.

Od początku XVIII wieku na tle pustoszącej Rzeczpospolitą wojnie północnej toczyła się wojna domowa między zwolennikami króla Augusta II, a stronnikami Stanisława Leszczyńskiego.

- W 1715 roku została zawiązana w Tarnogrodzie konfederacja szlachecka pod marszałkostwem Stanisława Ledóchowskiego, zdolnego i prawego polityka szlacheckiego. Celem było wycofanie wojsk saskich z Polski oraz obrona istniejącego ustroju przeciw planom króla. August II nie był w stanie, mimo sukcesów marszałka Flemminga, zwyciężyć konfederatów, lecz także i konfederaci nie mieli widoków na militarne pokonanie króla – pisał Jerzy Topolski w książce "Polska w czasach nowożytnych".

Trudną sytuację wewnętrzną Rzeczpospolitej wykorzystała Rosja. Poseł Grzegorz Dołgoruki zręcznie zaproponował rosyjską mediację, która szybko przerodziła się w rosyjską presję. W efekcie Ledóchowski zgodził się na podpisanie 3 listopada 1916 odpowiedniego traktatu, zapobiegając, jak twierdził, większym dla ojczyzny nieszczęściom.

W zanarchizowanym wojną domową kraju próbowano wprowadzić nieco ładu. Reformy zatwierdzono podczas jednodniowego sejmu pacyfikacyjnego, zwołanego w Warszawie 1 lutego 1717 roku. - Aby nie burzyć z trudem osiągniętego kompromisu, nie dopuszczono do dyskusji, stąd nazwa Sejm niemy – mówiła na antenie Polskiego Radia dr Maria Czeppe.


Posłuchaj
06:44 sejm niemy 1717 roku___2130_01_iv_tr_0-0_1126424436b4083a[00].mp3 Sejm niemy - audycja z cyklu "Kronika polska". (PR, 22.05.2001)

 

Starania Augusta II, by doprowadzić do unii realnej między Saksonią a Rzeczpospolitą zostały definitywnie zakończone. Wojska saskie, wspierające poczynania króla, miały wrócić do kraju. Ministrom saskim zakazano zajmować się sprawami Rzeczpospolitej. Ustalono też reguły ograniczające nadmierną władzę hetmanów, zwłaszcza w dziedzinie prowadzenia własnej dyplomacji. Po raz pierwszy uchwalono stałe podatki na wojsko.

- Uchwały Sejmu nazwanego niemym, miały dopiero zapoczątkować dzieło reformy wewnętrznej w Polsce, ale na nich się nieomal wyczerpało – pisał Jacek Staszewski w książce "Polska na przestrzeni wieków".

Posłuchaj audycji z cyklu "Kronika polska".

mjm


Czytaj także

Stanisław Leszczyński. Walczył o koronę za wszelką cenę

Ostatnia aktualizacja: 12.07.2022 05:35
Po wybuchu wojny północnej i wkroczeniu wojsk szwedzkich do Polski szlachta pozbawiła korony Augusta Mocnego. Na nowego króla Polski Karol XII, król Szwecji zaproponował wówczas Stanisława Leszczyńskiego. Został nim 12 lipca 1704 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konfederacja tarnogrodzka – szlachta przeciw Sasom

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2020 05:35
26 listopada 1715 roku zawiązała się konfederacja tarnogrodzka. Szlachta wystąpiła przeciwko królowi Augustowi II Mocnemu i pobytowi wojsk saskich w Rzeczpospolitej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Między Augustem III a Leszczyńskim, czyli bezkrólewie z dwoma królami

Ostatnia aktualizacja: 09.07.2022 05:55
Po śmierci Augusta II Mocnego w Rzeczpospolitej było dwóch monarchów, ale żaden z nich tak naprawdę nie rządził. Państwo znalazło się w stanie paraliżującej wojny domowej, a najważniejsze decyzje zapadały za granicą.
rozwiń zwiń