W listopadzie odbędzie się posiedzenie Rady Ministerialnej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), podczas którego 23 państwa członkowskie zadeklarują swój udział w programach naukowych i technologicznych agencji, w tym określą zaangażowanie finansowe w te przedsięwzięcia. Środki, które zdecyduje się zainwestować nasz kraj, wrócą następnie do polskich firm i instytucji.
- Polska musi podjąć strategiczną decyzję, od której zależy kształt strategii rozwoju polskiego przemysłu kosmicznego na najbliższe trzy lata, w obszarze eksploracji, obserwacji Ziemi czy nawigacji, ale także obronności, w którą ESA zaangażuje się pierwszy raz w swojej historii. Od tego zależy m.in. w jakim stopniu będziemy uczestniczyć w realizacji programu ERS - European Resilience from Space, który będzie stanowił jeden z kluczowych elementów europejskiego systemu bezpieczeństwa - powiedział PAP polski astronauta podczas Wystawy Światowej w Osace.
Uznański-Wiśniewski podkreślił, że zaangażowanie w technologie kosmiczne przekłada się na budowę silniejszej gospodarki, odporniejszej na wahania koniunktury.
- Kraje które inwestują w przyszłościowe dziedziny, a taką jest przemysł kosmiczny, wychodzą z kryzysów mocniejsze, z nowymi rozwiązaniami technologicznymi. Z danych ESA wynika, że inwestycje w technologie kosmiczne zwracają się siedmio-, ośmiokrotnie. Z kolei globalny rynek kosmiczny rozwija się w tempie 10-15 proc. rocznie. Według raportu McKinsey gospodarka związana z kosmosem osiągnie w 2035 roku wartość 1,8 biliona dolarów. Mocno wierzę w to, że będziemy mieli w niej znaczny udział - zaznaczył.
Uznański-Wiśniewski wskazał przykład Japonii, która inwestuje w badania kosmiczne ogromne środki, rozwijając dzięki temu technologie, które znajdują zastosowanie w przemyśle. Jak zauważył, Japońska Agencja Kosmiczna JAXA zapewniła sobie 12 proc. użytkowania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) i ma na niej swój, największy na stacji, moduł badawczy - Kibo. Własne laboratorium - Columbus – ma również ESA. Jest jednak mniejszym partnerem ISS od JAXA i użytkuje stację w 8,3 proc.
- W zeszłym roku w trakcie mojego szkolenia przed misją IGNIS byłem gościem JAXA. W tym czasie JAXA i ESA podpisały umowę o współpracy. Przy tej okazji odbyły się również spotkania przedstawicieli JAXA i Polskiej Agencji Kosmicznej POLSA, podczas których rozmawiano m.in. o udziale obu krajów w misjach eksploracyjnych Księżyca. Planowana jest współpraca w dziedzinie robotyki, w której nie tylko Japończycy, ale również i my mamy kompetencje. Rozmawiano też o przyszłej współpracy przy budowie kolejnych platform orbitalnych. Ten temat jest tym bardziej istotny, że czas eksploatacji ISS powoli dobiega końca - jej kres przewidziany jest na 2030 rok - powiedział naukowiec.
Uznański-Wiśniewski podkreślił, że zwiększenie inwestycji w rozwój technologii kosmicznych przez Polskę pozwoliłoby wykorzystać talent polskich specjalistów, którzy obecnie często znajdują zatrudnienie za granicą, w krajach, gdzie oferuje im się nie tylko znacznie atrakcyjniejsze wynagrodzenia, ale również większe możliwości rozwoju.
Budżet ESA zaplanowany na 2025 rok wynosi 7,68 miliardów euro, z czego 193,4 miliona (3,8 proc.) stanowi wkład Polski. Dla porównania Francja zapewnia 1,074 mld euro (21,3 proc.), Niemcy ponad 951 mln (18,8 proc.), a Włochy 800 mln euro (15,8 proc.). Z kolei niespełna 12-milionowa Belgia przeznaczy prawie 285 mln (5,6 proc.).
- Warto zwiększyć nasz udział finansowy, bo mamy znakomitych specjalistów. Świadczą o tym eksperymenty przeprowadzone przeze mnie podczas misji IGNIS. Testowałem m.in. komputer firmy KP Labs. Firma opracowała również rozwiązania służące do obsługi systemów telekomunikacji na niskiej orbicie. Jest też jednym z głównych dostawców rozwiązań technologicznych zastosowanych w łaziku księżycowym MAGPIE. Dzięki pomyślnym próbom przeprowadzonym w kosmosie KP Labs podpisało umowę z ESA - powiedział Uznański-Wiśniewski.
Astronauta zwrócił uwagę, że osiągnięcia technologii kosmicznej znajdują również bezpośrednie zastosowanie na rynku komercyjnym, na którym jest ogromne zapotrzebowanie na moc obliczeniową dostępną na orbicie, gdzie problemem jest ograniczona przepustowość łącza telekomunikacyjnego.
- Rozwiązanie opracowane przez KP Labs zapewnia platformę do testowania algorytmów sztucznej inteligencji bezpośrednio na ISS. Dzięki niej przedsiębiorstwa, jak i agencje z całego świata, mają możliwość prowadzenia testów oprogramowania w warunkach operacyjnych na orbicie, których nie można odtworzyć na Ziemi. Technologia ta będzie mogła znaleźć zastosowanie w przyszłych europejskich konstelacjach satelitarnych, takich jak ERS. Bezpieczna komunikacja, nawigacja i obrazowanie Ziemi są również kluczowe dla obronności, więc tym bardziej warto w te dziedziny inwestować - podkreślił.
W ocenie Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego polski rząd powinien zabiegać o ulokowanie w naszym kraju jednego z centrów wdrożeń technologii kosmicznych ESA.
Sam spędziłem 20 lat życia za granicą, najpierw robiąc doktorat, a później pracując w różnych instytutach naukowych. Mamy w Polsce znakomitych i bardzo zmotywowanych inżynierów i naukowców i powinniśmy zrobić wszystko, by zatrzymać ich w kraju - podsumował.
Światowa wystawa EXPO 2025 w japońskiej Osace rozpoczęła się 13 kwietnia i potrwa do 13 października br. Za organizację udziału Polski odpowiada Polska Agencja Inwestycji i Handlu. Pawilon Polski na Wystawie Światowej Expo 2025 ma powierzchnię blisko 1000 m kw. i jest zlokalizowany w strefie tematycznej „Ratowanie Życia”. Hasłem przewodnim udziału Polski w Expo jest „Polska. Dziedzictwo, które napędza przyszłość”.
Według szefostwa polskiej sekcji liczba gości Pawilonu Polski przekroczyła 1,1 mln.
Światowe wystawy organizowane są od ponad półtora wieku, począwszy od tzw. Wielkiej Wystawy otwartej w Londynie w 1851 r.
PAP/pż