Minimalistyczna ekstremalność w cieniu nagrody Bookera. Kim jest David Szalay?

Mieszkający na co dzień w Budapeszcie Kanadyjczyk David Szalay, autor powieści "Flesh" został tegorocznym laureatem Nagrody Bookera. Podczas uroczystości w Old Billingsgate w Londynie wyróżniono go za "poruszającą powieść, której akcja koncentruje się na emocjonalnie obojętnym mężczyźnie". Polscy czytelnicy mieli okazję poznać Szalay'a już wcześniej, jako autora książek "Londyn", "Turbulencje" i "Czym jest człowiek".

Królowa Kamila z jurorami tegorocznej Nagrody Bookera: od lewej Chris Power, Sarah Jessica Parker, tegoroczny laureat David Szalay, Ayobami Adebayo (druga z prawej) oraz Kiley Reid (po prawej) podczas przyjęcia dla nominowanych autorów, jurorów, partnerów i laureatów nowo ogłoszonej Nagrody Dziecięcej Bookera.

Foto: PAP/PA/ Stefan Rousseau

- Nigdy nie czytaliśmy niczego podobnego. To pod wieloma względami mroczna książka, ale czyta się ją z przyjemnością - powiedział przewodniczący jury Roddy Doyle. Jak zaznaczył skład jurorski "Flesh" to pozycja "napisana oszczędną prozą i obejmująca dekady – od węgierskiego osiedla po rezydencje bogatej londyńskiej elity".

Biografia w drodze. Życie Davida Szalay’a

David Szalay urodził się w Montrealu w 1974 roku jako syn Węgra i Kanadyjki. Dzieciństwo spędził w Londynie, a studia podjął na Uniwersytecie Oxford. Pracował m.in. w sprzedaży reklam finansowych. W 2008 roku zadebiutował w roli pisarza, wydając powieść "Londyn", za którą otrzymał nagrody Betty Trask oraz Geoffrey Faber. Kilka lat później, w 2016 roku jego powieść "Czym jest człowiek" trafiła na krótką listę Bookera. 

Dziś, autor zamieszkujący między Wiedniem, Budapesztem a Londynem, pozostaje pisarzem transnarodowym. Jego biografia staje się odniesieniem do motywów widocznych w sylwetkach tworzonych bohaterów: przynależności, przemieszczania się i pustki.

Czytaj także:

• Międzynarodowa Nagroda Bookera dla Banu Mushtaq. Język ojczysty: kannada
• Uhonorowana Nagrodą Bookera powieść "Orbita". Pełna refleksji historia astronautów
• "Żądło" Paula Murraya. Rozpad rodziny z mrożącym krew w żyłach finałem

Od Węgier po Londyn - nagrodzony Bookerem 2025 "Flesh"

Głównym bohaterem jest Istvan. Chłopak na kartach powieści pojawia się jako małomówny, introwertyczny nastolatek. Czytelnik towarzyszy mu przez kolejne lata, w których m.in. nawiązuje romans ze starszą sąsiadką, emigruje z rodzinnych Węgier do Londynu, gdzie wspina się po kolejnych szczeblach kariery, by jako mężczyzna w średnim wieku wrócić do miasta, w którym dorastał.

Jak czytamy na stronie internetowej Nagrody Bookera "oszczędna i przenikliwa książka »Flesh« zadaje głębokie pytania o to, co napędza życie; co sprawia, że warto żyć, a co je niszczy".

Motywy: ciało, klasa, alienacja

"Flesh" to powieść o relacjach ciała i świata: fizyczność bohatera przegrywa z jego umiejętnością wspólnego życia z innymi. Książka poddaje pod refleksje rozumienie pojęć takich jak: męskość, migracja, klasa społeczna oraz trauma. Jak zaznaczają krytycy, nie epatuje przy tym dramatyzmem, a pozostawia pole do interpretacji czytelnikowi.

Jury Bookera zaznaczyło w swoim uzasadnieniu, że jest to powieść, która mogła zostać napisana tylko przez Davida Szalay'a. Ten odbierając nagrodę, zaznaczył, że powieść była dla niego "ryzykownym projektem". 

***

Nagroda Bookera 2025:

• "Flesh" to szósta książka w dorobku autora. W 2016 roku jego powieść "Czym jest człowiek" znalazła się na krótkiej liście do Nagrody Bookera.
• Na tegorocznej krótkiej liście nominowanych obok Szalay’a znalazły się następujące książki i ich autorzy: "Flashlight" Susan Choi (USA), "The Loneliness of Sonia and Sunny" Kiran Desai (Indie), "Audition: Katie Kitamury (USA), "The Rest of Our Lives" Bena Markovitsa (USA/Wielka Brytania) oraz "The Land in Winter" Andrew Millera (Wielka Brytania).
• Przewodniczącym jury był pisarz i laureat Nagrody Bookera z 1993 roku Roddy Doyle. Oprócz niego w kapitule zasiadają Ayobami Adebayo, Sarah Jessica Parker, Chris Power oraz Kiley Reid.
• Do tegorocznego konkursu zgłoszono 153 tytuły napisane w języku angielskim i opublikowane w Wielkiej Brytanii lub Irlandii między 1 października 2024 r. a 30 września 2025 r.
• Na długiej liście znajdowało się trzynaście powieści autorów i autorek z dziewięciu państw.
• Tegoroczny zwycięzca otrzymał nagrodę w wysokości 50 tys. funtów.
• W Polsce książki Szalay’a wydają wydawnictwo Pauza i W.A.B.
• Zeszłorocznym zwycięzcą była powieść "Orbital" brytyjskiej pisarki Samanthy Harvey.

*** 

PAP/IAR/BookerPrize/ZuzannaChowaniec