- Zmarły niedawno reżyser filmów dokomentalnych Jarmo Jääskeläinen został uhonorowany Smokiem Smoków
- Pochodził z Finlandii. W latach 70. i 80. tworzył w Polsce
- Jako obcokrajowiec mógł dokumentować rzeczywistość PRL bardziej otwarcie niż polscy koledzy
Dokumentalista Jarmo Jääskeläinen zmarł 2 stycznia 2022 r. Miesiąc wcześniej został uhonorowany Smokiem Smoków, nagrodą przyznawaną przez Radę Programową Krakowskiej Fundacji Filmowej twórcom filmów dokumentalnych i animowanych, których twórczość miała znaczący wpływ na rozwój światowego kina w tych dziedzinach.
Filmy Jääskeläinen - rzetelne dziennikarstwo
Jarmo Jääskeläinen urodził się w fińskim mieście Wyborg (dziś Rosja) w 1937 roku. Był zafascynowany polską historią i kulturą.
- W latach 70. i 80., kontynuując pobyt w Polsce zainaugurowany studiami w Szkole Filmowej w Łodzi, pozostawił wiele fantastycznych dokumentów, świadków tego, co działo się wtedy w Polsce, czyli odradzania się nurtu wolności. Robił to z zewnątrz, oczami człowieka, który nie jest Polakiem - podkreślał Krzysztof Gierat, dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego.
Michał Bukojemski, operator, reżyser, producent filmowy i wieloletni współpracownik Jääskeläinena, określił jego twórczość mianem niezwykle rzetelnego dziennikarstwa. Takiego, w którym liczy się dotarcie do przyczyn, do źródeł i opowiedzenie historii w sposób zrozumiały, logiczny, z uwzględnieniem wszystkich jej zawiłości.
Podobne spostrzeżenia miał Krzysztof Gierat: - Jeden z jego pierwszych filmów, "Śmierć studenta" o Stanisławie Pyjasie (1977), jest podpisany: "śledztwo, scenariusz i reżyseria: Jarmo Jääskeläinen". Nigdy z czymś takim się nie spotkałem.
Jarmo Jääskeläinen i prawda o PRL
Jarmo Jääskeläinen przez wiele lat mieszkał w naszym kraju i zaangażowany był w historię rozgrywającą się na jego oczach. Zarazem, jako obcokrajowiec, mógł zachować dystans do tych wydarzeń.
- Koledzy w drugiej połowie lat 60. czy w latach 70. celowali w film, który nie mówił wszystkiego, posługiwał się językiem ezopowym. Jääskeläinen, realizując materiały dla telewizji zachodniej, fińskiej, mógł mówić bardziej otwartym tekstem, językiem prawdy - podkreślał Michał Bukojemski. - On założył rodzinę, mieszkał w Polsce i był uwikłany we wszystkie uwarunkowania natury polityczno-cenzuralnej, ale jednak jemu było można znacznie więcej i on to wykorzystywał - dodał.
27:25 Dwojka_Rozmowy_po_zmroku 2022_01_13-21-31-02.mp3 Jarmo Jääskeläinen oczami Michała Bukojemskiego oraz Krzysztofa Gierata (Rozmowy po zmroku/Dwójka)
Jarmo Jääskeläinen przez lata pracował w publicznej telewizji YLE jako dziennikarz, korespondent, reżyser i mentor młodych adeptów dziennikarstwa.
Studiował m.in. w Łódzkiej Szkole Filmowej. Wyreżyserował m.in.: "Gdzie śpiewał słowik" (1975), "Śmierć studenta" (1977), "Miejsce załadunku" (1987), "Mały cud opery" (1996), "Pontikkapitäjä" (2006) oraz "Zwycięzcy i zwyciężeni" (2011).
Jääskeläinen otrzymał Srebrny Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis, który został przyznany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kinematografii i promocji kultury polskiej w Finlandii.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadził: Michał Nowak
Goście: Michał Bukojemski (operator, reżyser i producent filmowy, wieloletni współpracownik Jääskeläinena) oraz Krzysztof Gierat (dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego, który uhonorował twórcę Smokiem Smoków)
Data emisji: 13.01.2022
Godzina emisji: 21.30
mg
