Literackie świadectwa powstania styczniowego

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2023 12:30
- Prus wziął udział jako szesnastolatek w powstaniu styczniowym, został ranny w bitwie pod Białką, był więziony, przebywał w szpitalu. Bardzo boleśnie przeżył powstanie styczniowe, jako moment, kiedy został oszukany, że  powstanie miało szansę bytu. Pisał o tym w jednym z listów - mówiła w Dwójce profesor Ewa Paczoska. 22 stycznia będziemy obchodzić 160. rocznicę jednego z najważniejszych zrywów niepodległościowych Polaków, powstania styczniowego.
Leokadia Mirosławska, Portret Bolesława Prusa, 1918, Muzeum Narodowe w Warszawie
Leokadia Mirosławska, Portret Bolesława Prusa, 1918, Muzeum Narodowe w WarszawieFoto: Domena publiczna/CC0

Powstanie inspirowało i wciąż inspiruje pisarzy. O literackich świadectwach powstania styczniowego, rozmawialiśmy z panią profesor Ewą Paczoską.

Panią profesor zapytaliśmy o dotyczącą powstania prozę Józefa Ignacego Kraszewskiego (pod pseudonimem Bolesławita), o Stefana Żeromskiego i jego "Rozdziobią nas kruki, wrony", "Echa leśne", "Urodę życia" i przede wszystkim "Wierną rzekę", o Bolesława Prusa, który wziął czynny udział w powstaniu, o Elizę Orzeszkową, która ukrywała Traugutta, a jej "Gloria victis" jest wstrząsającym zapisem powstańczego losu.

Ale naszej rozmowy nie ograniczyliśmy tylko do autorów znanych wszystkim z lektur. Rozmawialiśmy też o Stanisława Rembeka "Balladzie o wzgardliwym wisielcu", o "Leśniku" Marii Kuncewiczowej i o utworach Władysława Terleckiego, który powstaniu poświęcił kilka swoich powieści i opowiadań ("Dwie głowy ptaka", "Lament", "Powrót z Carskiego Sioła", "Spisek").

Powstanie to nie tylko prozaicy, to także poeci, którzy przecież nie mogli przejść obok tego wydarzenia obojętnie: Cyprian Kamil Norwid i jego "Fortepian Szopena", Adama Asnyka "Sen grobów", Marii Konopnickiej "Z teki Grottgera".

Powstanie styczniowe to niewyczerpany temat dla polskich pisarzy. Wciąż powstają nowe utwory, wciąż powstanie jest kopalnią pomysłów, wciąż odkrywamy zapomnianych bohaterów. Z całą pewnością będzie tak i w kolejnych latach.


Posłuchaj
28:40 2023_01_20 21_30_46_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Literackie świadectwa powstania styczniowego (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadził: Wacław Holewiński

Gość: prof. Ewa Paczoska

Data emisji: 21.01.2023

Godzina emisji: 21.30

mg/kor

Czytaj także

W historii tej rodziny przegląda się historia Polski

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2013 21:00
Los rodziny Okuliczów w pewnym sensie jest historią nas wszystkich. – Każdy kto czyta, to co napisałam, mówi, że to nieważne jakie jest nazwisko, bo to jest po prostu polski los – mówi Jedynce Anna Mazurkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Geneza powstania styczniowego. Łysiak: jego początku można dopatrywać się już kilka lat wcześniej

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2022 10:40
- Tak zafascynowałem się tym okresem kilku lat przed wybuchem powstania styczniowego, że wręcz zmieniłem plany i postanowiłem napisać o tych dużo mniej znanych latach 1860-1862, aż do stycznia 1863 roku. Doszedłem do wniosku, że właściwie być może gdzie indziej należy szukać początku powstania - mówił w Polskim Radiu 24 Tomasz Łysiak, autor "Cytadeli". 
rozwiń zwiń