Sposoby na abonament

Jak efektywnie wspiera się media publiczne w Unii Europejskiej i dlaczego nie udaje się to w naszym kraju?

Zajmujemy niechlubne pierwsze miejsce wśród narodów Unii Europejskiej w niepłaceniu abonamentu radiowo-telewizyjnego. W większości krajów europejskich odsetek osób uchylających się od płacenia abonamentu nie przekracza 10 procent. Choć zdarzają się i takie państwa jak Włochy, gdzie blisko pięć milionów gospodarstw nie płaci abonamentu, albo Czechy, gdzie nie płaci go 40 procent gospodarstw. Nigdzie jednak ściągalność nie jest tak niska jak w Polsce. Aż 65 procent Polaków uchyla się od tego obowiązku.

Brytyjski abonament - co przypomnieli w "Sezonie na Dwójkę" reporterzy Polskiego Radia - pokrywa 3/4 budżetu BBC. Płaci go 96 procent gospodarstw, sklepy zaś mają obowiązek informowania państwa o nabyciu przez klienta sprzętu. Z kolei w Niemczech pokrywanych jest z tych opłat 80 procent kosztów funkcjonowania publicznych kanałów radiowych i telewizyjnych. Przez obywateli tych państw abonament postrzegany jest jako danina publiczna na rzecz mediów mających obowiązki społeczne.

W społeczeństwach skandynawskich zaś, gdzie także ceni się neutralne politycznie publiczne media i bynajmniej nie było problemów ze ściąganiem tych opłat, abonament zdecydowano się zastąpić przez powszechny podatek. Podobne rozwiązanie zastosowano we Francji - tam opłata jest pobierana razem z podatkiem katastralnym. W niektórych krajach łączy się opłatę abonamentową z rachunkami za prąd.

W Belgii czy Hiszpanii nie płaci się natomiast abonamentu, tam media publiczne utrzymują się z reklam. Stają się jednak przez to komercyjne. Fatalnie skończyło się takie rozwiązanie dla Węgrów - obserwuje się tam zapaść tego rodzaju mediów.

- Dostępne są, jak widać, różne formy finansowania mediów publicznych - komentował to zestawienie gość Dwójki, prof. Janusz Adamowski:  - Od dotacji prywatnych, aż po publiczne i państwowe środki, które płynąć mogą nie tylko od instytucji regulujących (jak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w wypadku Polski), ale i z samego budżetu państwa. - W Polsce konieczna jest specjalna ustawa abonamentowa - dodał gość programu, zanaczając, że ta obecnie obowiązująca jest dość już przestarzałym aktem prawnym. Profesor zasugerował, że nowa ustawa mogłaby wnosić kompilację różnych form ściągania tego rodzaju opłaty.

Zapraszamy do wysłuchania audycji, w której naświetlamy przyczyny i możliwe konsekwencje katastrofalnej sytuacji abonamentowej w Polsce. Złożyło się na nią wiele czynników, zresztą także wystąpienia polityków - jak podkreślali niektórzy z naszych słuchaczy, deklarujących, że chcą wspierać polskie media publiczne, bo dzięki temu wspieramy kulturę narodową.

Pogram przygotowała Hanna Maria Giza.

Abonament biletem do kultury - zobacz więcej