Amerykanin w Warszawie

Stolica w obiektywie Juliena Bryana - wystawa multimedialna.

We wtorkowym "Poranku Dwójki" zaprosiliśmy do Domu Spotkań z Historią na multimedialną wystawę "Amerykanin w Warszawie. Stolica w obiektywie Juliena Bryana 1936–74" i Dni Bryanowskie, które odbędą się w DSH w dniach 19-21 listopada i zainaugurują, trwającą do 20 lutego 2011, wystawę. Opowiedział nam o niej Tomasz Stepowski z Instytutu Pamięci Narodowej.

Julien Bryan to postać niezwykła. Nie tylko dlatego, że był jedynym zagranicznym fotoreporterem w Warszawie we wrześniu 1939. Pierwsze zdjęcie wojenne wykonał będąc kierowcą ambulansu na froncie  pod Verdun. Najprawdopodobniej drastyczność oglądanych tam obrazów w dużej mierze ukształtowała wrażliwość, która stanowi o wyjątkowości jego fotografii. W latach 30. Julien Bryan pojechał do Rosji i Niemiec. Zatrzymując w migawkach narodziny i umacnianie się dwóch systemów totalitarnych był pewien, że kolejna wojna światowa jest nieunikniona. We wrześniu 1939 wykonał poruszające zdjęcia broniącej się Warszawy. Julien Bryan był jednak kimś więcej niż znakomitym fotografem i doskonale rozumiejącym charakter wojny totalnej świadkiem wyjątkowych wydarzeń.

Do Warszawy dotarł na samym początku września 1939 roku z zamiarem dokumentowania życia miasta w okresie wojny. Od prezydenta Stefana Starzyńskiego otrzymał samochód, tłumacza i ochronę, by mógł bez przeszkód filmować miasto i pokazać światu dokument ukazujący niemieckie metody prowadzenia wojny totalnej i bombardowanie miasta przez Luftwaffe. Jest uważany za jedynego zagranicznego dziennikarza będącego w tym czasie w Warszawie. Przez Polskie Radio zaapelował wówczas do amerykańskiego prezydenta Franklina Roosevelta o pomoc dla warszawskich cywili, którzy znaleźli się na celu niemieckich bombowców.

Ekspozycja ma charakter multimedialny, składają się na nią w większości nieznane dotąd zdjęcia, publikacje prasowe, kroniki filmowe i nagrania radiowe. Materiały dotyczą przede wszystkim Warszawy. Prócz przywołanych już w tekście zdjęć z czasów II wojny światowej prezentujemy fotografie z powojennych podróży  Juliena Bryana do Polski. W czasie tych wizyt udało mu się odnaleźć część bohaterów swoich wojennych zdjęć, a   fotografie będące efektem tych ponownych spotkań układają się w opowieści o dalszych losach tych osób.  Uzupełnieniem wątku warszawskiego są materiały z nazistowskich Niemiec i sowieckiej Rosji lat 30.

Audycję prowadził Michał Majchrowski.