Galileusz był włoskim fizykiem i astronomem, który odkrył cztery satelity Jowisza i fazy Wenus. Swoje obserwacje opublikował w 1610 roku, a trzy lata później ukazała się drukiem jego broszura "Listy o plamach słonecznych". To właśnie w niej badacz oznajmił, że teoria heliocentryczna Mikołaja Kopernika jest poprawna.
- Spowodowało to reakcje osób, którym Galileusz już wcześniej naraził się na bardzo różne sposoby. Był to wybitny polemista, który potrafił w utarczkach słownych ośmieszać swoich rozmówców. Zwłaszcza jeżeli rozmowa dotyczyła kwestii naukowych i literatury. To spore grono osób mu nieprzychylnych uznało, że jest to dobry moment na nauczenie go moresu – wspominał prof. Jarosław Włodarczyk w audycji z cyklu "Klub Ludzi Ciekawych Wszystkiego".
59:12 zakazany kopernik___v2016003028_tr_0-0_1295049149fb98ed[00].mp3 Historię wpisania traktatu Mikołaja Kopernika do Indeksu ksiąg zakazanych przybliża profesor Jarosław Włodarczyk i profesor Andrzej Dąbrówka w rozmowie z Hanną Marią Gizą, audycja "Zakazany Kopernik" z cyklu "Klub Ludzi Ciekawych Wszystkiego" (PR, 19.03.2016)
Niechlubny werdykt
Wskutek licznych skarg złożonych na Galileusza 24 lutego 1616 roku stanął on przed obliczem Świętej Inkwizycji. Kongregacja powołała grono ekspertów, którzy w tydzień mieli rozstrzygnąć dwie kwestie. Po pierwsze: czy prawdziwa jest teza, że Słońce jest centrum wszechświata, a po drugie: czy rzeczywiście Ziemia nie stanowi centrum wszechświata i czy jest ruchoma. Oba założenia uznano za absurdalne, a formalnie wręcz za heretyckie.
Tego samego roku "De revolutionibus orbium coelestium" trafiło na listę ksiąg zakazanych z dopiskiem, że nie powinno być czytane, dopóki nie zostanie ocenzurowane. Kilka lat później spisano kwestie, które należy poprawić. Eksperci - niemający odpowiedniego wykształcenia ścisłego - stwierdzili, że dzieło Kopernika zaprzecza licznym ustępom z Pisma Świętego.
- Zrozumienie dzieła Kopernika nawet dziś jest niezmiernie trudne. Posługuje się on językiem matematyki. Wyobrażam sobie, że w tamtych czasach tylko nieliczni mogli pojąć, w jaki sposób Kopernik dowodzi swojej tezy – mówił profesor Andrzej Kus w rozmowie z Hanną Marią Gizą podczas audycji "Naukowy heretyk. Dzieło Kopernika »O obrotach sfer niebieskich«".
57:23 naukowy heretyk - dzieło kopernika 'o obrotach sfer niebiesk___206_11_ii_tr_0-0_1002741649fbe25a[00].mp3 Profesor Janusz Małek i profesor Andrzej Kus przybliżają historię wybitnego dzieła Mikołaja Kopernika. Audycja Hanny Marii Gizy "Naukowy heretyk - dzieło Kopernika »O obrotach sfer niebieskich«" z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" (PR, 05.03.2011)
Nanoszenie zmian
"O obrotach sfer niebieskich" musiało zostać ocenzurowane.
– Poprawek było kilka. I tak tytuły podrozdziałów, które mówiły o ruchu ziemi, należało przekreślić i wpisać, że to jest tylko hipoteza. Co zabawne: do naszych czasów zachował się egzemplarz książki należący do Galileusza, który przekreślał tytuły tak cienką linią, że bez problemu można było je przeczytać – wspominał profesor dr hab. Jarosław Włodarczyk.
Cenzura nie powstrzymała kolejnego wydania dzieła, które ukazało się pod zmienionym tytułem już rok później w Amsterdamie. Także i naukowcy wciąż chętnie sięgali po książkę, chociaż katolicy robili to raczej w ukryciu. Ciekawość leży w naturze człowieka, a osoby uczone były dodatkowo motywowane chęcią rozszerzenia swojej wiedzy i odkrycia czegoś nowego.
Kim był twórca teorii heliocentrycznej?
- Mikołaj Kopernik należał do najwybitniejszych europejskich uczonych doby odrodzenia. Niewątpliwie był też najznakomitszym uczonym polskim – mówiła profesor Jolanta Choińska-Mikke w audycji "Dzieło Mikołaja Kopernika" z cyklu "Kronika Polska".
06:58 dzieło mikołaja kopernika___1147_01_iv_tr_0-0_1054116949fad474[00](1).mp3 O Mikołaju Koperniku mówiła profesor Jolanta Choińska-Mikke w audycji "Dzieło Mikołaja Kopernika" z cyklu "Kronika polska" (PR, 17.03.2001).
Urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Początkowo studiował na Akademii Krakowskiej, a później udał się do Włoch, gdzie zdobywał dalsze wykształcenie na uniwersytetach w Padwie, Bolonii i Ferrarze. Uczył się nie tylko astronomii, ale również prawa, medycyny. Był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach obejmujących takie dziedziny jak geografia, ekonomia, filologia, a nawet sztuka.
Po powrocie do Polski został kanonikiem kapituły warmińskiej, czyli duchownym z niższymi święceniami. Chrzcił, udzielał ślubów, ale nie miał uprawnień do spowiadania wiernych czy odprawiania mszy. Traktat "O obrotach sfer niebieskich" napisał prawdopodobnie już około roku 1530. Opublikował go dopiero niedługo przed śmiercią — w 1543 roku — za namową swojego ucznia. Dzieło zostało wydane w nakładzie około czterystu bądź pięciuset egzemplarzy. Legenda głosi, że pierwszy egzemplarz Kopernik otrzymał, leżąc już na łożu śmierci.
Źródło: Polskie Radio
