Rządy Czerwonych Khmerów
Komunistyczna partyzantka pod nazwą Czerwonych Khmerów, z poparciem Chin i Rosji przejęła władzę w Kambodży w 1975 roku. Bardzo szybko odsunięto od wszystkich stanowisk monarchistów, których zaczęto nazywać Białymi Khmerami. Kierowany przez Pol Pota reżim dążył do stworzenia społeczeństwa rolniczego, bez pieniędzy, medycyny i edukacji.
- Budujemy nowe społeczeństwo, modelujemy obywatela na swój własny wzór i stwarzamy absolutnie komunistyczne, równe państwo - przedstawiała ideologię Czerwonych Khmerów Magdalena Chodownik z Centrum Studiów Polska-Azja w audycji "Raport o stanie świata".
Mieszkańców miast wypędzono na wieś, a kraj zmieniono w wielki obóz pracy, mordując przede wszystkim ludzi wykształconych, uznawanych za wrogów rewolucji. Szacuje się, że w latach 1975-1979 z głodu, chorób i wycieńczenia zginęła prawie jedna czwarta liczącego 6 mln ludzi kraju. Kres ludobójstwu położyły wojska wietnamskie, które po krótkiej wojnie, w styczniu 1979, zajęły kraj i obaliły reżim Pol Pota.
- Pol Pot po upadku reżimu Czerwonych Khmerów uciekł do Tajlandii, gdzie był chroniony i spokojnie żył aż do 1997 roku. Dopiero wtedy został doprowadzony przed sąd – mówiła Magdalena Chodownik w programie Dariusza Rosiaka.
W kwietniu 1998 roku zmarł przywódca Czerwonych Khmerów Pol Pot. Osiem miesięcy później jego następca - Khieu Samphan poddał się i wraz z pozostałymi przywódcami organizacji wyraził żal z powodu zbrodni popełnionych w latach 70. W 1999 roku organizacja przestała formalnie istnieć.
Proces
Przez wiele lat współpracownicy Pol Pota żyli w spokoju w Kambodży, nie ponosząc żadnych konsekwencji.
- Premier Kambodży, Hun Sen, przez siedem lat również był Czerwonym Khmerem i działał w tej organizacji - tłumaczyła Magdalena Chodownik. - W związku z tym doprowadzenie przed sąd liderów Czerwonych Khmerów było niewygodne, wyjawiłoby bowiem kolejne fakty dotyczące jego współpracy z tą organizacją. Tak samo jak innych osób obecnych w rządzie, które z Czerwonymi Khmerami współpracowały.
07:37 Kambodża.mp3 Rozmowa z Magdaleną Chodownik na temat procesu sądowego liderów partii Czerwonych Khmerówprzed Trybunałem ONZ w Kambodży - audycja Dariusza Rosiaka "Raport o stanie świata". (PR, 10.12.2011)
Proces zbrodniarzy zaczął się w 2006 roku po sześciu latach negocjacji, zmian w prawie, przy licznych sprzeciwach ze strony władz.
Do niedawna jedynym ukaranym przez specjalnie powołany w Kambodży trybunał był Kaing Guek Eay, były naczelnik owianego złą sławą więzienia Czerwonych Khmerów - Tuol Sleng. W lipcu 2010 roku skazano go na dożywocie za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. W 2018 roku wyroki usłyszeli Nuon Chea, główny ideolog Khmerów oraz Khieu Samphan. Obu udowodniono popełnienie zbrodni ludobójstwa na Wietnamczykach, zaś Nuona Chea skazano dodatkowo za zbrodnię przeciwko ludzkości - udowodniono mu udział w mordzie na muzułmanach Czam.
mjm/bm
