Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

komunizm

Protesty przeciw zmianom w konstytucji PRL z 1975 roku

50 lat temu, 5 grudnia 1975 r., grupa intelektualistów wystosowała do władz memoriał, w którym sprzeciwiała się nowelizacji konstytucji PRL. Miały to być zapisy o trwałym i nienaruszalnym sojuszu z ZSRR, przewodniej roli PZPR i socjalistycznym charakterze państwa oraz o uzależnieniu stosunku władz wobec obywateli od spełniania przez nich obowiązków wobec państwa. Zmiany te szły wbrew dopiero co podpisanym w Helsinkach przez władze PRL ustaleniom Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. "List 59" był jednocześnie symboliczną zapowiedzią powstania zorganizowanej i jawnej opozycji antykomunistycznej w Polsce.    Zobacz więcej na temat:  PRL historia Polski

"Załamał się, kiedy się dowiedział". Broniewski prywatnie

– Mamę zabrali do Auschwitz. Potem Broniewski, a był już w Armii Andersa, otrzymał wiadomość, że jego żona zmarła w obozie – opowiadała w Polskim Radiu Maria Zarębińska-Pijanowska, przybrana córka Władysława Broniewskiego. Dramatyczne koleje losu sprawiły, że ta opowieść miała jeszcze swój nieoczekiwany ciąg dalszy. Zobacz więcej na temat:  Władysław Broniewski II wojna światowa Auschwitz literatura poezja rodzina wspomnienie PRL

Grudzień '70. Posłuchaj fragmentów rozmów milicjantów pacyfikujących robotnicze powstanie

17 grudnia 1970, tzw. czarny czwartek, był najtragiczniejszym dniem protestów grudniowych na Wybrzeżu. Wojsko i milicja strzelały do protestujących robotników. Zginęło 45 osób, w tym Zbyszek Godlewski, którego zakrwawione ciało demonstranci ponieśli w pochodzie pod siedzibę władz. Prezentujemy fragmenty zachowanych nagrań rozmów milicjantów, którzy brali udział w pacyfikowaniu robotników. Zobacz więcej na temat:  Grudzień 1970 strajki robotnicy skarby archiwum historia

Kres rządów Nicolae Ceausescu. "Podejmował działania, by zniszczyć naród rumuński"

16 grudnia 1989 roku w Rumunii wybuchło powstanie przeciwko komunistycznemu dyktatorowi Nicolae Ceaușescu. Od momentu, kiedy został prezydentem Rumunii, skupił w swoim ręku władzę całkowicie nieograniczoną i niczym niekontrolowaną. Wówczas też przystąpił do realizacji własnej, zupełnie obłąkańczej wizji rozwoju społeczno-gospodarczego Rumunii. Zobacz więcej na temat:  Nicolae Ceauşescu Rumunia

"Pamiętajmy o tym, że zwyciężyliśmy". Tak o stanie wojennym mówił prezydent Lech Kaczyński

- To, co wydarzyło się 25 lat temu, było potężnym ciosem, przekreśliło nasze nadzieje i wiarę milionów Polaków. Było niejako złamaniem kręgosłupa tej wspaniałej pokojowej rewolucji, jaką była "Solidarność". Było to ciosem ciężkim, ale "Solidarność" ten cios wytrzymała - mówił prezydent Lech Kaczyński w 25. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Zobacz więcej na temat:  Lech Kaczyński stan wojenny opozycja demokratyczna PRL Wojciech Jaruzelski Czesław Kiszczak Solidarność

Krzysztof Wyszkowski: komuniści wyczekiwali na moment, żeby w nas uderzyć

- Uważałem, że tym ruchem władza popełniała samobójstwo, uważałem, że ten, kto pierwszy użyje siły, ten przegra. O tym, że komuniści trzymali nam pistolet za plecami i wyczekiwali na moment, żeby w nas uderzyć, dowiedzieliśmy się później - powiedział Krzysztof Wyszkowski w rozmowie z Portalem Polskiego Radia w 2021 roku. Zobacz więcej na temat:  stan wojenny PRL Związek Radziecki Wojciech Jaruzelski Czesław Kiszczak opozycja demokratyczna Tadeusz Mazowiecki Krzysztof Wyszkowski