Andrzej Szalawski. Wybitny aktor i ofiara swoich czasów

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2025 10:51
- Ważne jest, byśmy nie mówili o Szalawskim tylko jako o ofierze historii; żeby to nam nie przysłoniło, że rozmawiamy przede wszystkim o wybitnym artyście i wspaniałym aktorze - mówił w audycji "Dwójka na miejscu" Tomasz Mościcki, historyk teatru i dziennikarz Programu 2.
Andrzej Szalawski jako Ferdynand Kokl w sztuce Wojciecha Bogusławskiego Henryk VI na łowach w reżyserii Jerzego Rakowieckiego (1958).
Andrzej Szalawski jako Ferdynand Kokl w sztuce Wojciecha Bogusławskiego ""Henryk VI na łowach" w reżyserii Jerzego Rakowieckiego (1958). Foto: NAC/dp

>>> Wejdź na podcasty.polskieradio.pl i posłuchaj audycji

Grał dużo w teatrze, ale widzowie kojarzą go głównie z roli Juranda ze Spychowa w "Krzyżakach" Aleksandra Forda. Andrzej Szalawski niemal całe życie nosił piętno, którym naznaczyła go historia w czasie II wojny światowej. 

Droga zawodowa usłana kamieniami

W czasie II wojny światowej rozpoczął współpracę z niemiecką kroniką filmową "Deutsche Wochenschau". Równocześnie był żołnierzem AK, oficerem kontrwywiadu - Wydziału Śledczego Komisji Walki Podziemnej na Warszawę. Po wojnie, pod zarzutem współpracy z okupantem miał zakaz wykonywania zawodu aktora. Został skazany na cztery lata więzienia, ale ostatecznie wyszedł na wolność po dwóch latach. 

Czytaj także:

Na emeryturę przeszedł w 1980 roku. Zmarł 11 października 1986 roku w swojej rodzinnej Warszawie. Do końca twierdził, że jest niewinny i padł ofiarą artystycznej zawiści.

Andrzej Szalawski we wspomniniach

O trudnej biografii i najlepszych rolach Andrzeja Szalawskiego opowiadali w audycji:

  • Tomasz Mościcki - historyk teatru i dziennikarz radiowej Dwójki,
  • Marcin Troński - aktor, reżyser oraz pasierb Andrzeja Szalawskiego,
  • Zbigniew Rymarz – kompozytor i pianista,
  • Katarzyna Wajda - historyczka kina z Filmoteki Narodowej.

Ponadto usłyszeliśmy archiwalne wypowiedzi aktora, utwory przez niego wykonywane oraz fragmenty słuchowiska "Nie jestem wielbłądem", poświęconego Andrzejowi Szalawskiemu.

***

Tytuł audycji: Dwójka na miejscu

Prowadzenie: Monika Pilch i Jakub Kukla

Data emisji: 8.11.2025

Godz. emisji: 15.00

zch/pg

Czytaj także

Barwna historia Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w cyklu "50 na 50"

Ostatnia aktualizacja: 28.07.2025 17:47
Jubileuszowa, 50. edycja Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych to doskonały moment, by spojrzeć wstecz. Tym bardziej że historia FPFF to także dzieje polskiej kinematografii. Jednym z projektów, zorganizowanych w ramach jubileuszu jest cykl "50 na 50". To przeglądy filmowe, skupiające się wokół wybranego fragmentu historii FPFF. 
rozwiń zwiń