Wspomnienie o Marianie Hemarze. "W jego twórczości słychać tęsknotę za Lwowem"

- To pierwsze z serii wspomnień Mariana Hemara, fenomenalnego satyryka, twórcy kabaretowego, autora kilku tysięcy piosenek, które przyniosły mu wielką sławę - powiedział Andrzej Mietkowski, rozpoczynając w radiowej Dwójce kolejną audycję z cyklu "Ślady pamięci".

Marian Hemar

Foto: NAC

W rocznicę śmierci

W tym tygodniu, 11 lutego, minie 51. rocznica śmierci Mariana Hemara (1901-1972). Przyszedł on na świat w żydowskiej rodzinie we Lwowie. Wzrastał w atmosferze występów batiarskich kapel i oswajania biedy żartem.

- Ta sympatia czy nostalgia za Lwowem, za Kresami w jakimś sensie, będzie pobrzmiewała w jego twórczości w okresie powojennym. Będzie to bardzo wyczuwalne - podkreślał prof. Rafał Habielski, drugi z gospodarzy programu.

Wiersze, szopki polityczne i słuchowiska

W 1925 roku przeniósł się do Warszawy. Tam poznał poetów z grupy poetyckiej Skamander, m.in. Juliana Tuwima, Jana Lechonia i Antoniego Słonimskiego. Razem z nimi tworzył słynne satyryczne szopki polityczne. Był czołową postacią polskiego kabaretu. Pisywał też słuchowiska dla Polskiego Radia.

Ambasador Niemiec interweniuje

Dostrzegał zagrożenie, jakie stanowili naziści. Postaci Adolfa Hitlera poświęcił opracowanie "Adolf Wielki", aluzję do dyktatora zawarł w piosence "Ten wąsik":

Milczenie me zastąpił wrzaskiem

Mój śmiech przemienić pragnie w strach,

Melonik mój mianował kaskiem,

Policja także za nim, ach...

Piosenka wywołała nawet interwencję niemieckiego ambasadora.

Związki z RWE

We wrześniu 1939 roku przedostał się do Rumunii. Walczył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich. Nigdy nie wrócił do Polski. Na emigracji prowadził autorski program w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

- Znakomity! To był człowiek fenomenalnie dowcipny. Miał ten wielki talent, że każdy dowcip potrafił ułożyć w wierszyku. Tymi wszystkimi rymami sypał jak z rękawa. Nadzwyczajne zupełnie! - opowiadał o Marianie Hemarze Andrzej Krzeczunowicz, wicedyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, który współpracował z nim od 1950 roku. To jedno z archiwalnych nagrań, które usłyszeliśmy w audycji.

Posłuchaj

28:49 2023_02_06 17_30_04_PR2_Slady_pamięci.mp3 Wspomnienie o Marianie Hemarze - część 1. (Ślady pamięci/Dwójka) 

Marian Hemar był autorem tekstów do ponad trzech tysięcy piosenek, z których wiele, jak "Ten wąsik", "Upić się warto", "Nikt, tylko ty" czy "Kiedy znów zakwitną białe bzy", weszło do kanonu polskiej sceny. Z jego bogatym dorobkiem można zapoznać się w serwisie specjalnym Polskiego Radia – RADIA WOLNOŚCI.

***

Tytuł audycji: Ślady pamięci

Prowadzili: prof. Rafał Habielski i Andrzej Mietkowski

Data emisji: 6.02.2023

Godzina emisji: 17.30

pg