Przyznano Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad mechaniką kwantową. Kapituła nagrody w Karolinska Institutet postanowiła wyróżnić tą nagrodą trzech naukowców: Alaina Aspecta, Johna F. Clausera i Antona Zeilingera.
- Pojęcie "mechaniki kwantowej" większość osób kojarzy z rozmyciem, nieokreślonością właściwości fizycznych, na przykład położenia czy prędkości. Tak rzeczywiście jest, dlatego wielu fizyków myślało, że to "przywara", którą da się usunąć, gdy poznamy teorie bardziej precyzyjne, wielu też szukało tych teorii - tłumaczył dr hab. Rafał Demkowicz-Dobrzański z Uniwersytetu Warszawskiego. - Dyskusja ciągnęła się latami, aż pojawił się fizyk John Bell, który sformułował pewne nierówności. Jeśli je złamiemy, to pokazujemy, że świat nie jest zgodny z fizyką klasyczną. To był przełom - mówił ekspert.
Jak tłumaczył, Nagrodę Nobla przyznano teraz właśnie za eksperymenty, w których pokazano złamanie nierówności Bella. - Udowodniono, że nasz świat działa zgodnie z mechaniką kwantową - podkreślał. - To fundamentalne odkrycie filozoficzno-poznawcze. Przy okazji, z tym odkryciem rozwinęła się cała dziedzina technologii kwantowych, m.in. kryptografii kwantowej. W praktyce korzysta ona z faktu, że układy kwantowe mają nieokreślone wartości, by bezpiecznie rozsyłać klucz kryptograficzny. Bo jeśli wartość jest nieokreślona, nie można jej bezkarnie podejrzeć - wyliczał gość Czwórki.
W Centrum Współpracy i Dialogu Uniwersytetu Warszawskiego codziennie, w Tygodniu Noblowskim, trwają specjalne transmisje z przyznania nagród. Obecny tam Maciej Wójcik przyznał, że tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki "pokrywa się z przewidywaniami". - Co roku to, co się przewiduje, potem z reguły nie sprawdza się z ogłoszeniem norweskiego komitetu. W tym roku było inaczej - mówił dziennikarz Czwórki.
Źr. Nobel Prize/Announcement at the Royal Swedish Academy of Sciences in Stockholm
Pierwszego laureata Nagrody Nobla uhonorowano 121 lat temu. Zdobył ją Wilhelm Roentgen, który pierwsze zdjęcie zrobił dłoni swojej żonie. 3 października Nagrodę Nobla przyznano w dziedzinie medycyny i fizjologii, a jej laureatem został biolog Svante Pääbo, który dowiódł, że "pozyskując cechy genetyczne od innych hominidów, które żyły obok nas, dziś jesteśmy najlepszym produktem".
Jutro poznamy laureata z chemii. W czwartek sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm ogłosi laureata Literackiej Nagrody Nobla - w tej dziedzinie dwoje noblistów z ostatnich lat to tanzańsko-brytyjski pisarz Abdulrazak Gurnah (za 2021 rok) oraz amerykańska poetka Louise Glück (za 2020 rok). W piątek norweski komitet przyzna Pokojową Nagrodę Nobla.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ Tydzień Noblowski w Czwórce <<<
***
Tytuł audycji: Stacja Nauka
Prowadzi: Oliwia Krettek
Materiał: Maciej Wójcik
Data emisji: 04.10.2022
Godzina emisji: 12.13, 12.30
kd/kor
