Koszyk w każdym polskim domu. Jak wyplatać z wikliny?

- Wiklina jest jak wehikuł czasu. Niektóre kosze nadal plecione są na formach, z których korzystały nasze babcie i prababcie - opowiada Kasia Nejman z Siostry Plotą. - Z siostrą tworzymy także autorskie wzory, które pozwalają spojrzeć na ten materiał świeżym okiem i wprowadzić do do loftowych wnętrz. 

Siostry Plotą: Katarzyna Nejman - współautorka książki "Wiklina. Piękne rzeczy, które wypleciesz sam(a)".

Foto: Czwórka/Kamil Jasieński

• Wikliniarstwo ma długą historię, a polska wiklina już od dawna jest sławna i ceniona w świecie.
• Energochłonność upraw, stosowanie standardowych maszyn do sadzenia czy zbioru i wysokie plony - to sprawia, że produkty z wikliny są bezpieczne dla środowiska.
• Kasia Nejman i jej siostra Anna Borecka są fankami plecionkarstwa.
• Jako Siostry Plotą kultywują rodzinna tradycję i uczą innych, jak wyplatać przedmioty z wikliny.

Siostry Plotą to inicjatywa dwóch sióstr - fanek plecionkarstwa. Kasia Nejman i jej siostra Anna Borecka plotą - kosze, meble, ozdoby, ramy luster i osłonki na doniczki. Umiejętności wikliniarskich uczyły się od ojca i dziadka – wyplatanie jest ich rodzinną tradycją.

Siostry Plotą... po dziadku

- Moim zdaniem nie ma polskiego domu bez plecionek i myślę, że każdy z nas, gdyby przestudiował drzewo genealogiczne, to znalazłby tam plecionkarza - uważa gość Czwórki. - Niestety jest to umiejętność, o której powoli zapominamy. A my z siostrą mamy misję, żeby nie dać jej odejść w niepamięć.

Siostry "wychowały" się w sklepie wikliniarskim swojego dziadka na warszawskiej Pradze. - Wszystkie nasze "pierwsze" akcesoria domowe były wykonane z wikliny. Przez lata nie doceniałyśmy wartości tego materiału, bo wydawał nam się taki oczywisty - wspomina Kasia Nejman. - Kiedy dziadek przeszedł na emeryturę i postanowił zamknąć sklep, wkroczyłyśmy do akcji i zamknięcie okazało się nowym otwarciem. Tak powstał koncept Siostry Plotą.

Posłuchaj

14:35 CZWÓRKA Pierwsze slysze - wiklina 26.07.2023.mp3 Wiklina dla każdego - rozmowa z Katarzyna Nejman z duetu Siostry Plotą (Pierwsze słyszę/Czwórka) 

Jak przygotować wiklinę?

Wiklina to wierzbowa witka wyplatana z jednorocznego przyrostu. Ta niesamowita właściwość tej rośliny, która sprawia, że materiał jest ekologiczny. Zanim zaczniemy ją wyplatać, musimy wiklinę odpowiednio przygotować. - Godzinę przed wyplataniem należy ją namoczyć, żeby stała się miękka - wyjaśnia rozmówczyni Kamila Jasieńskiego. - Jeśli mamy wiklinę z korą (kolor ciemnobrązowy) to ten czas moczenia wydłuża się do tygodnia. Ale możemy też wyplatać ze świeżo ściętej wikliny i wtedy nie musimy jej poddawać żadnym zabiegom, bo takie gałązki mają własną wilgotność.

Historia wikliniarstwa sięga starożytności. Wówczas to tworzenie koszy z wikliny odbywało się w każdym domostwie. (zdj. ilustracyjne)

Z czego można wyplatać koszyki? 

Oprócz wikliny w plecionkarstwie wykorzystuje się także inne materiały. - W Polsce tradycyjnie wyplataliśmy jeszcze z rogożyny, czyli z pałki wodnej. A także ze słomy, z leszczyny i z korzeni drzew - wymienia gość Czwórki. -  Niestety te materiały i umiejętność wyplatania z nich rzeczy są jeszcze trudniejsze w uczeniu się i w praktykowaniu niż wiklina. Są także coraz rzadsze. Natomiast to, co możemy spotkać w domach, a co pochodzi z importu, to głównie ratan, hiacynt wodny i trawy morskie.

Sprawdź też:

• "Grody, garnki i uczeni". Skarby wykopane z ziemi
• "Zysk nie wyzysk" - haftowanie w słusznej sprawie

Plecionkarstwo a etyka

To bardzo trwały materiał, który może służyć przez pokolenia - tak jak przedmioty z wikliny wyplecione przez pradziadka Natalii, które nadal służą w jej domu. - Plecionkarstwo to także praca ludzkich rąk, bo nie ma żadnej maszyny, która zrobiłaby to za nas. Więc wszystko pleciemy ręcznie - dodaje Kasia Nejman. - Ludzie to dziś doceniają, ale nie zastanawiają się nad etycznym aspektem tej sztuki. Tymczasem wiele rzeczy sprowadzanych na przykład z Azji powstaje z wyzysku.

Przedmioty wykonane z wikliny ładnie wyglądają, ale największą radość sprawiają, kiedy samemu się je wyplecie. A tego można się nauczyć na warsztatach Siostry Plotą oraz z ich książki "Wiklina. Piękne rzeczy, które wypleciesz sam(a)".

***

Tytuł audycji: Pierwsze słyszę

Prowadzący: Kamil Jasieński

Gość: Katarzyna Nejman (Siostry Plotą, współautorka książki "Wiklina. Piękne rzeczy, które wypleciesz sam(a)")

Data emisji: 26.07.2023

Godzina emisji: 09.15

kul