Historia

Filtry Lindleya – perfekcyjna myśl technologiczna

Ostatnia aktualizacja: 03.07.2023 05:45
3 lipca 1886 roku do mieszkańców Warszawy popłynęła woda oczyszczona w warszawskich Filtrach Lindleya. Dzięki perfekcyjnemu projektowi i wielkiej staranności w wykonaniu, Filtry są do dziś jednym z głównych filarów systemu warszawskich wodociągów.
Filtry Warszawskie. Wnętrze filtra powolnego napełnionego wodą
Filtry Warszawskie. Wnętrze filtra powolnego napełnionego wodą Foto: Shutterstock

Pomysł Starynkiewicza, wykonanie Lindleya

Budowę kanalizacji miejskiej zarządził już w 1876 roku prezydent Sokrates Starynkiewicz. Projekt miejskiej sieci kanalizacyjno-wodociągowej powierzył światowej sławy specjaliście – Williamowi Lindleyowi, który stworzył system funkcjonujący do dziś.

Architekt i budowniczy warszawskich wodociągów William Lindley pobudował je w rekordowym tempie – zaledwie w ciągu 4 lat. Dzieło ojca kontynuował syn, William Heerlein Lindley. Rodzina Lindleyów projektowała sieci wodociągowe i kanalizacyjne także w innych miastach, m.in. w Łodzi, Budapeszcie, Bukareszcie, Wiedniu, Pradze i Moskwie, we Lwowie, Jeleniej Górze, Włocławku i Radomiu.

Zaplanowano najmniejsze szczegóły

Dziś warszawskie filtry mieszczą się w centrum Warszawy – między ulicami: Koszykową, Krzywickiego, Filtrową i Raszyńską. Choć wówczas te okolice nie stanowiły centralnej części miasta, to wybór miejsca nie był bez znaczenia. – Miejsce nie było przypadkowe, ponieważ było to miejsce najwyżej położone w Warszawie i wybrane w sposób celowy, po to, żeby zasilanie w wodę już uzdatnioną mogło odbywać się bez przeszkód – tłumaczył inż. Stanisław Zdanowicz z Zakładu Wodociągu Centralnego.


Posłuchaj
24:04 Filtry warszawskie.mp3 Po Filtrach Lindleya - warszawskich filtrach wody wybudowanych w latach 1883-1886 oprowadza zastępca kierownika Zakładu Wodociągu Centralnego – inżynier Stanisław Zdanowicz, aud. Krystyny Hanygi z cyklu "Magazyn kulturalny" (16.08.1999)

 

Pod koniec XIX wieku woda, aby mogła dotrzeć do odbiorcy, musiała być pompowana za pomocą maszyn parowych. Istotne znaczenie miała też wieża ciśnień, dzięki której woda mogła być dostarczana nawet na wysokość 40 metrów. Woda była pobierana oczywiście z Wisły, jak czyni się do dziś. Wówczas pochodziła z nurtu rzeki, dziś w większości spod dna Wisły, z głębokości 6 metrów.


Perfekcyjne wykonanie

Kiedy Lindley budował wodociągi, Warszawa liczyła ok. 400 tys. mieszkańców. Jak to możliwe, że przy dzisiejszej liczbie ludności stolicy Filtry wciąż działają sprawnie? – Fenomen polega na tym, że oprócz doskonałego projektu i tego, że Lindley przewidział możliwość rozbudowy, wykorzystano bardzo porządne materiały – zaznaczał inż. Zdanowicz.

Podstawowym materiałem budowlanym była specjalnie wypalana, odporna na wilgoć cegła. Stosowano także bloki granitowe i z piaskowca. Przez lata Filtry były oczywiście modernizowane i rozbudowywane, ale doskonały projekt Lindleya stanowił podstawę, bez której nie byłoby to możliwe na taką skalę.

W 2012 roku Zespołowi Stacji Filtrów Williama Lindleya został przyznany status pomnika historii. Rzeczywiście jest to unikalny zabytek XIX-wiecznej architektury technicznej. Podobne urządzenia mają tylko w Londyn i Berlin. Ponadto teren Filtrów jest obsadzony drzewami i stanowi klin napowietrzający centrum Warszawy.

mb

Zobacz więcej na temat: HISTORIA Warszawa
Czytaj także

Pierwszy wyścig na warszawskim Służewcu

Ostatnia aktualizacja: 03.06.2019 06:50
3 czerwca 1939 roku otwarto Tor Wyścigów Konnych Służewiec. Tego dnia pierwszą gonitwę wygrał ogier Felsztyn, dosiadany przez dżokeja Stefana Michalczyka.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krystyna Krahelska. Twarz warszawskiej Syrenki

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2024 05:45
110 lat temu, 24 marca 1914 roku, przyszła na świat Krystyna Krahelska – harcerka, poetka, żołnierz Armii Krajowej i autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej: "Hej, chłopcy, bagnet na broń!". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sokrates Starynkiewicz. Rosyjski prezydent Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 18.11.2023 05:40
Całkowicie zmienił oblicze Warszawy w drugiej połowie XIX wieku. Z ośrodka o zacofanej infrastrukturze i rozwiązaniach miejskich rodem ze średniowiecza zrobił nowoczesną metropolię, która bez kompleksów mogła wejść w XX wiek. 148 lat temu Sokrates Starynkiewicz został mianowany prezydentem Warszawy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ogród Saski - pierwszy publiczny park stolicy

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2023 05:50
Kiedy na początku XVIII wieku król August II przeprowadzał w Warszawie wielki plan urbanistyczny, zaczął skupować pałace wzdłuż tzw. Osi Saskiej. Większość z nich potem rozebrał. Pozostawił Pałac Morsztyna, a w miejscu zburzonych budynków założono Ogród Saski.
rozwiń zwiń