Historia

Bolesław Prus. "Kiedy pisał, nie wychodził w ogóle ze swojego pokoju"

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2022 05:50
– Prus robił wszystko, żeby przed nami swą biografię zataić – mówiła prof. Ewa Paczoska w audycji Hanny Szof z 2007 roku. – On był zagadką już dla swoich współczesnych.
Bolesław Prus, aut. Antoni Kamieński (1897 rok), Wikipediadp
Bolesław Prus, aut. Antoni Kamieński (1897 rok), Wikipedia/dp

110 lat temu, w 1912 roku zmarł jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy - Aleksander Głowacki, znany pod przybranym nazwiskiem Bolesława Prusa.

Trauma powstańca

Znaczącym wydarzeniem w życiu pisarza było powstanie styczniowe. Udział w walkach był dla niego przeżyciem dramatycznym. Miał wówczas 16 lat. Również jego brat Leon ciężko przeżył powstanie – do końca życia zmagał się z chorobą psychiczną. Na domiar złego Bolesław był sierotą, matka zmarła kiedy miał 3 lata, ojciec – gdy miał 9 lat. Wychowywany przez bliższą i dalszą rodzinę tułał się z miejsca na miejsce.

Możliwość wyjścia z traumy powstańczej upatrywał w naukach ścisłych. Został studentem Szkoły Głównej w Warszawie i to właśnie ze względu na matematyczne wykształcenie przybrał pseudonim - Bolesław Prus. Zrobił to, ponieważ pisanie wydawało mu się mało poważnym zajęciem.

"Serce serc"

– Widział każdą sprawę z dwóch stron – słyszymy w audycji Elżbiety Skrzyneckiej z 1987 roku. – Widział w każdym człowieku coś wielkiego i coś łajdackiego.


Posłuchaj
18:56 Kształt człowieczeństwa Bolesława Prusa.mp3 Kształt człowieczeństwa Bolesława Prusa, aud. Elżbiety Skrzyneckiej (19.05.1987)

 

Od początku lat 70. XIX wieku pisał w popularnych gazetach warszawskich. Przez lata wychował sobie wiernych czytelników i ugruntował swoją pozycję jako publicysta. Celne opisywanie rzeczywistości, ludzkich przywar i zalet było jego cechą charakterystyczną. Zawsze pochylał się nad losem istot słabych i niewinnych, w szczególności bezbronnych zwierząt.

– To był człowiek wyjątkowo tkliwy, serdeczny. – słyszymy w audycji Elżbiety Skrzyneckiej – Człowiek, który kierował swoje uczucia do najbiedniejszych.

Poświęcony pisarstwu

– Wujek był bardzo zapracowany, całe dnie spędzał najczęściej w swoim gabinecie – wspominały siostrzenice Prusa, Maria Bądzyńska i Wanda Ciszewska. – Kiedy pisał powieść, ciocia mu zanosiła jedzenie. On mógł pisać przez dwa tygodnie i nikt nie mógł go widzieć. Nie wychodził wcale ze swojego pokoju.


Posłuchaj
29:39 Bolesław Prus_Biografia niezwykła.mp3 O życiu i twórczości Bolesława Prusa mówi prof. Ewa Paczoska, w audycji wykorzystano archiwalne wypowiedzi: siostrzenic Prusa, Marii Bądzyńskiej i Wandy Ciszewskiej, Karkowskiego wydawcy Zygmunta Szwejkowskiego i autora biografii Prusa Edwarda Kozikowskiego, aud. Hanny Szof z cyklu "Biografie niezwykłe" (29.05.2007)

 

Jego dziełem życia jest "Lalka". Powieść najpierw była drukowana w odcinkach w latach 1887–1889 w dzienniku "Kurier Codzienny", a w całości została wydana w 1890 roku. Wiele wątków w niej przedstawionych odczytuje się jako motywy autobiograficzne pisarza.

Siostrzenice wspominały, że Bolesław Prus chodził w długim, czarnym surducie i ciemnych okularach. Zawsze poważny i skupiony, żył skromnie. Prus uważał pisarstwo za rodzaj służby. Ciężko doszukać się w jego życiorysie skandali, głośnych romansów, celowego wywoływania zainteresowania życiem prywatnym.

Zmarł w wieku 64 lat, 19 maja 1912 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na nagrobku widnieje napis "Serce serc".

Posłuchaj audycji na temat Bolesława Prusa i poznaj słynnego pisarza na nowo.

mb

Czytaj także

Maria Dąbrowska – kobieta wyzwolona

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2021 05:45
Niska, drobna, nienosząca biżuterii ani wyszukanych strojów, za to ceniąca prosty, męski wręcz styl - pisarka Maria Dąbrowska. Jej zasługi dla literatury polskiej są niezaprzeczalne i jasne. Warto jednak przyjrzeć się nieoczywistym wątkom z życiorysu pisarki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Teodor Parnicki i jego "przekuwanie historii w literaturę"

Ostatnia aktualizacja: 05.12.2023 05:38
– Mój stosunek do historii też ulega pewnym zmianom – przyznawał Teodor Parnicki w 1974 roku. – Im lepiej poznaję historię, tym mniej mam przekonania do możliwości rozeznawania przez siebie, co w historii jest prawdziwym obrazem przeszłości, a co rodzajem fikcji, pisarstwa, propagandy dla celów właściwych tamtej epoce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Michaił Bułhakow – mistrz niedoceniony za życia

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2016 06:12
– Bułhakow potrafił świetnie sportretować krzywo otaczającą go rzeczywistość – podkreślał Andrzej Drawicz. Niestety za życia tego wielkiego pisarza niewielu potrafiło to dostrzec.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Czesław Miłosz - wielki poeta

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2015 06:00
Wybitny poeta, prozaik, eseista, a także dyplomata i wykładowca, został laureatem literackiej Nagrody Nobla 9 października 1980. Przez lata żył na emigracji, ale w 1993 roku powrócił do kraju, gdzie doczekał zasłużonej sławy.
rozwiń zwiń