Od ok. 100 lat naukowcy poznają język hetycki i inne języki, jakimi posługiwano się w państwie Hetytów, takie jak spokrewniony luwijski. Odczytano wiele zabytków literatury czy prawodawstwa, jak również mity, modlitwy i zalecenia co do hodowli koni. Analiza wielu tysięcy tabliczek klinowych doprowadziła do odkrycia kolejnego języka, którym posługiwano się w państwie hetyckim.
Język kalashma
Prof. Daniel Schwermer z Uniwersytetu w Wurzburgu (Niemcy), specjalista od odczytywania tabliczek klinowych, odkrył nieznany wcześniej język, który zidentyfikował jako indoeuropejski.
Hetyci znani byli z tego, że zapisywali wierzenia i obyczaje ludów, które zamieszkiwały ich imperium. Nieznany język pochodzi z północno-wschodniej części środkowego terytorium państwa Hetytów. Region ten nosił nazwę Kalashma. Naukowcy potwierdzają, że język kalashma należy do indoeuropejskiej rodziny językowej. Potrzeba jednak dalszych badań, żeby lepiej go poznać.
Czytaj także:
Kim byli Hetyci?
Hetyci ok. 3,5 tys. lat temu utworzyli potężne, wojownicze państwo na terenie Anatolii (część obecnej Turcji). Z powodzeniem wojowali z egipskimi władcami. Ich rydwany bojowe siały popłoch w szeregach wrogich armii. To z wojskami hetyckimi walczył faraon Ramzes II w bitwie pod Kadesz (ok. 1280 p.n.e.) - dzięki badaniom egiptologicznym jest to jedno z najlepiej poznanych starć wczesnej starożytności.
Najnowsze badania dowodzą, że państwo hetyckie upadło wskutek długotrwałej suszy. Do klęski imperium Hetytów przyczynił się prawdopodobnie również napór ze strony tzw. Ludów Morza od północy (z Europy) i Asyryjczyków od południa.
Czym są języki indoeuropejskie?
Hetycki jest najstarszym zapisanym językiem indoeuropejskim (najstarszy w ogóle zapisany język to sumeryjski). Języki indoeuropejskie, do których należy również polski, wyłoniły się z tzw. języka praindoeuropejskiego, którym posługiwały się koczownicze ludy kilka tys. lat p.n.e. w Eurazji i społeczności rolniczo-pasterskie w dzisiejszej Anatolii (trwają wśród naukowców spory na temat miejsca zamieszkiwania wspólnoty praindoeuropejskiej).
***
Prace wykopaliskowe prowadzone są przez Niemiecki Instytut Archeologiczny.
PAP/bm
