Olimpijskie dzieło Pendereckiego. Wspomnienie Eugeniusza Rudnika

Ostatnia aktualizacja: 18.11.2013 14:00
- W najbardziej uroczystym momencie ceremonii otwarcia igrzysk, po złożeniu przysięgi przez sędziów, zwykle grano utwór Beethovena. W 1972 roku w Monachium w jej miejsce zabrzmiała kompozycja Krzysztofa Pendereckiego - opowiadał w Dwójce Eugeniusz Rudnik.
Audio
  • Eugeniusz Rudnik wspomina utwór Krzysztofa Pendereckiego napisany na potrzemy Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium 1972 (Opowieści po zmroku)
Ceremonia otwarcia Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium w roku 1972
Ceremonia otwarcia Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium w roku 1972Foto: PAP/DPA/SVEN SIMON

Utwór zamówiony u Krzysztofa Pendereckiego przez Komitet Organizacyjny Igrzysk Olimpijskich w Monachium powstawał w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia pod kierunkiem Eugeniusza Rudnika.

Pionier muzyki elektroakustycznej wspominał w Dwójce, że tekst do swojej minikompozycji Krzysztof Penderecki wydobył ze starożytnego greckiego traktatu, który miał gwarantować "pokój boży" w czasie igrzysk. Pierwsza wersja powstawała przez dwa miesiące w oparciu o dźwięki fletu nagranego przez Barbarę Świątek.
>>Zobacz serwis specjalny: Krzysztof Penderecki w Polskim Radiu<<

- Pojechałem z tym do Monachium na próbę. Komitet jednak nie przyjął tej wersji. Prawdopodobnie została uznana za mało emocjonującą - wspominał Eugeniusz Rudnik. - Drugą już przyjęto. Zatytułowaliśmy ją "Ekechejria”.

Główną materią muzyczną, zaakceptowanej przez organizatorów igrzysk propozycji Krzysztofa Pendereckiego, był "przetwarzany z największym pietyzmem, uporem i udręką" w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia śpiew wielkiego przyjaciela kompozytora Bernarda Ładysza.

Nie był to jednak koniec perypetii związanych z "Ekechejrią”. Problem pojawił się na jednej z ostatnich prób, tuż przed rozpoczęciem monachijskich zawodów.

- Na stadionie podszedł do mnie dżentelmen profesor z Uniwersytetu w Monachium, wyspecjalizowany w psychologii tłumu, i powiedział, że nie może się zgodzić, żeby tak długo był eksponowany tekst niezrozumiały dla publiczności, w tym przypadku tekst grecki, ponieważ według badań naukowych, jeśli zbiorowość ludzka słucha niezrozumiałego tekstu dłużej niż 17,3 sekundy, to wtedy albo przełącza odbiornik, albo zmienia fale, albo zacznie rzucać butelkami na stadionie - wspominał Eugeniusz Rudnik.
Niemcy zaproponowali, żeby tekst był czytany po niemiecku. - Organizatorzy znaleźli odpowiedniego aktora i odpowiednik greckiej ody w XVII-wiecznym niemieckim przekładzie. nagrałem to w radiu monachijskim, wgrywając to na oryginalną materię wokalną.

12 lat po odtworzeniu "Ekechejrii" na stadionie w Monachium Eugeniusz Rudnik stworzył swój dokumentalny zapis z powstawania tej kompozycji, posiłkując się materiałami ze studia, ale też nagraniami z ceremonii otwarcia. Utwór został zatytułowany "Szkic do portretu Mistrza".
O kulisach powstania oryginalnego dzieła, jak i swojego szkicu Eugeniusz Rudnik opowiadał w audycji "Opowieści po zmroku".
***
Film z ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich w Monachium. Utwór Krzysztofa Pendereckiego od 2:09:00

Zobacz więcej na temat: MUZYKA Polskie Radio
Czytaj także

Eugeniusz Rudnik o pół wieku wyprzedził pomysły współczesnych didżejów

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2013 06:00
- Byliśmy szczególnym oknem na świat. W czasie najcięższej komuny, stanu wojennego, to do nas przyjeżdżali kompozytorzy ze Szwecji, Ameryki, Francji – mówi współtwórca Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, które powstało 1 listopada 1957 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eugeniusz Rudnik a muzyka eksperymentalna

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2013 17:51
Eugeniusz Rudnik - współczesny polski kompozytor, inżynier elektronik i reżyser dźwięku. Jednak znany jest z tego, że jest pionierem muzyki elektronicznej i elektroakustycznej w Polsce. Kompozytor był gościem Michała Chomyszyna w PR24.
rozwiń zwiń