Stefan Żeromski, autor "Przedwiośnia", "Syzyfowych prac" i "Ludzi bezdomnych" przyszedł na świat 14 października 1864 roku.
Ciężkie życie pisarza
Młodość Żeromskiego nie była szczęśliwa i beztroska. Pochodził ze zubożałej szlacheckiej rodziny. Nauka w szkole sprawiała mu trudności. Jego bytowanie w tym czasie przypominać musiało smutny los biedoty opisanej przez niego w "Ludziach bezdomnych": cierpiał z powodu chorób, biedy i głodu. Nie układało mu się też w sprawach miłosnych.
- Nieszczęśliwą była jego miłość do Heleny Skierskiej. Okazało się, że jej ojciec uczestniczył w procesie księdza Ściegiennego, co było ogromnym szokiem dla Żeromskiego – mówił Piotr Dmitrowicz w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Mieć 19 lat".
03:04 stefan żeromski___515_05_iv_tr_0-0_989979258b4dba6[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Mieć 19 lat" o młodości pisarza. (PR 27.09.2005)
Przyszły pisarz chciał zostać lekarzem, ale brak matury i kiepska pensja korepetytora pozwoliły mu jedynie na podjęcie studiów weterynaryjnych w Warszawie. Tam zetknął się z tajnym nauczaniem i ruchem socjalistycznym.
Początki kariery
Swoje barwne życie prywatne autor "Syzyfowych prac" opisał w "Dziennikach". - Znajdziemy tam liczne miłości, romanse, powody do zdrad małżeńskich, uwodzenie mężatek, czego zresztą Żeromski nie uważał za jakieś wielkie wykroczenie - mówił prof. Radosław Okulicz-Kozaryn z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W 1889 roku musiał zrezygnować ze studiów z powodów finansowych. Rozpoczął wówczas pracę jako guwerner i jednocześnie zaczął publikować w "Tygodniku Powszechnym" i "Głosie". W 1892 ożenił się z Oktawią z Radziwiłłowiczów Radkiewiczową, z którą wyjechał do Szwajcarii. Tam objął posadę zastępcy Muzeum Narodowego Polskiego.
Po powrocie do kraju objął posadę w Bibliotece Ordynacji Zamoyskich. Również na ten okres przypada ukazanie się najsłynniejszych dzieł pisarza: "Syzyfowych prac" (1897), "Ludzi bezdomnych" (1899) i "Popiołów" (1904). Jednocześnie Żeromski zaangażował się w działalność organizacji niepodległościowych.
21:55 stefan żeromski mało znany___v2014009469_tr_0-0_1196818658b5093e[00].mp3 Audycja Anny Stempniak z cyklu "Kultura w radiowej Jedynce" poświęcona Stefanowi Żeromskiemu. (PR , 23.11.2014)
Skomplikowane życie osobiste
- Jedną z takich spraw, o których się nie mówiło, był stan zdrowia żony Oktawii, kobiety cierpiącej okresami na poważne zaburzenia psychiczne – opowiadał prof. Zbigniew Jerzy Adamczyk.
Żeromski musiał się również zmagać ze stratą swojego jedynego syna: 19-letni Adam zmarł na gruźlicę. Jeśli zaś chodzi o frapujące biograficzne fakty – pisarz stał się, jak ujął to prof. Adamczyk w audycji "Strefa literatury", faktycznym bigamistą.
– To nie było formalne dwużeństwo podlegające karze, ale żyjąc z Oktawią, miał również córkę ze swoją drugą partnerką życiową Anną Zawadzką, której nigdy nie poślubił – mówił prof. Adamczyk.
48:36 Dwójka Strefa literatury 26.10.2014 .mp3 Z prof. Zbigniewem Jerzym Adamczykiem oraz Wojciechem Chmielewskim o Stefanie Żeromskim rozmawia Joanna Szwedowska. (PR, 26.10.2014)
Był niezwykle szanowaną postacią w dwudziestoleciu międzywojennym. W 1925 został pierwszym prezesem polskiego PEN Clubu. Jego wydana w 1922 roku powieść "Wiatr od morza" była poważnym kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla (ostatecznie po laur sięgnął Reymont). Dwa lata później ukazało się "Przedwiośnie". Żeromski zmarł 20 listopada 1925 roku.
Źródło: Polskie Radio/Bartłomiej Makowski
