Państwowy Instytut Wydawniczy podjął się jednego z najambitniejszych przedsięwzięć w historii polskiej humanistyki. "Poczet władców Polski" to seria 42 naukowych, a zarazem przystępnych monografii. Cykl ma przywrócić pełen obraz polskich monarchów i książąt, od czasów najdawniejszych, aż po nowożytność. Projekt został zaplanowany na najbliższe lata, a końcowe tomy ukażą się w 2032 roku. Czego czytelnicy mogą oczekiwać od serii?
>>> Posłuchaj rozmowy na platformie podcasty.polskieradio.pl
"Poczet władców Polski". Pomysł, który dojrzewał począwszy od rozmowy
Doktor Łukasz Michalski i Michał Karpowicz przyznali w Dwójce, że projekt narodził się podczas rozmowy. - To był nasz wspólny pomysł, który od razu wydał się czymś większym niż tylko plan wydawniczy. Chcieliśmy, by miał monumentalny kształt i zostawił po sobie trwały ślad - mówili.
Jak dodali, PIW planuje przedsięwzięcie, które będzie można traktować jako referencyjne źródło wiedzy. Każdy tom - opracowany naukowo - ma być opowieścią o władzy, losach panujących i czasach, w których przyszło im sprawować rządy.
Władzy kraju, nie tylko królowie
Jak przekonują twórcy, tytuł serii jest szczególnie znaczący, bo skupia się nie tylko na koronowanych władcach. W historii naszego kraju wielu przywódców nie nosiło korony, a mimo to ich decyzje kształtowały państwo i kulturę. - To byli ludzie, którzy pełnili funkcję zwierzchnich książąt, działali poza sakrą królewską, ale ich rola w historii jest równie istotna - wyjaśniali autorzy w rozmowie w Programie 2 Polskiego Radia.
Projekt obejmie 42 tomy, z czego 40 powstaje od nowa. Dwie pozycje – o Henryku Brodatym i Janie III Sobieskim – będą wznowieniami klasycznych opracowań, które, jak mówią redaktorzy, "trudno byłoby napisać lepiej".
Czytaj także:
Historia, która daje się czytać
Twórcy serii podkreślają, że zależało im nie tylko na naukowej precyzji, ale też na przystępnym języku. - Nie chcieliśmy książek pisanych przez specjalistów dla specjalistów. Chodziło o prace, które można po prostu czytać, z zainteresowaniem i przyjemnością - mówili goście Dwójki.
Nad całością prac czuwa Rada Naukowa złożona z czterech wybitnych historyków: prof. Zofii Zielińskiej, prof. Marka Barańskiego, prof. Jacka Banaszkiewicza i prof. Henryka Litwina. To właśnie oni podjęli się nadzoru merytorycznego. Ich zadaniem jest także dbałość o spójność i zachowanie wartości badawczej.
Bolesław Chrobry i Ludwik Węgierski - dwie pierwsze postaci książkowej serii
Pierwsze dwa tomy dostępne są już dla czytelników. "Bolesław Chrobry" autorstwa prof. Andrzeja Pleszczyńskiego oraz "Ludwik Węgierski" prof. Stanisława Sroki trafiły już w ręce zainteresowanych serią. Jak mówią redaktorzy, wybór postaci nie był przypadkowy. - Chcieliśmy rozpocząć serię w roku tysiąclecia koronacji Bolesława Chrobrego. Choć oficjalnych obchodów nie było, uznaliśmy, że warto ten symboliczny moment zaznaczyć - tłumaczył dr Michalski.
Historia w służbie pamięci
PIW nie ukrywa, że "Poczet władców Polski" to projekt nie tylko naukowy, a także kulturowy. Próba przywrócenia ciągłości polskiej opowieści o państwie. - Chodzi o to, by zbudować panoramę, która pokaże rozwój myśli politycznej i tożsamości narodowej, ale bez uproszczeń, w całej złożoności i dramatyzmie dziejów - podkreślał dyrektor PIW.
Seria nie jest adresowana wyłącznie do badaczy. To zaproszenie dla czytelników, którzy chcą widzieć w historii coś więcej niż daty, dostrzec ludzi, ich decyzje, słabości i wizje. Każdy z tomów ma być "oddzielnym portretem, ale też częścią większej mozaiki dziejów".
Sprawdź:
>>>> PODCAST POLSKIEGO RADIA "Polscy władcy i królowie"
Dziedzictwo, które pozostanie
"Poczet władców Polski" będzie jedną z największych serii w historii PIW. Jak przyznają jego twórcy, prawdopodobnie będzie także jednym z najtrudniejszych przedsięwzięć edytorskich w polskiej humanistyce ostatnich dekad.
- Rozłożone na dziesięć lat wydawanie czterdziestu dwóch tomów to nie tylko projekt wydawniczy. To budowanie pomnika pamięci w formie książek. Pomnika, który można czytać - zaznaczyli.
***
Przygotowanie: Wacław Holewiński
Goście: dr Łukasz Michalski (dyrektor PIW) i Michał Karpowicz (redaktor)
Data emisji: 24.11.2025
Godz. emisji: 17.10
Materiał wyemitowano w audycji Wybieram Dwójkę.
