Szponcić Młodzieżowym Słowem Roku. Czy młodzi ludzie naprawdę go używają?

Ostatnia aktualizacja: 09.12.2025 13:42
Jedni znają, a inni słyszą pierwszy raz - dyskusja o tym, że laureat plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku jest terminem nieużywanym, stała się już towarzyszącą tradycją dla całego wydarzenia. W Czwórce pytamy, kto termin "szponcić" zna i używa, a dla kogo jest to językowe novum.
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: Shutterstock

- Widzę tutaj koło zatoczone w stosunku do pierwszego plebiscytu, gdzie wygrało słowo "sztos". Równie ekspresyjne, zakorzenione już w polszczyźnie, zarówno tej potocznej, ogólnej, ale też regionalnej, również żargonowej. Młodzi bawią się znaczeniami i jeśli powołują do życia albo odmrażają słowo, którego nie używali, to zazwyczaj w nieco innym lub rozszerzonym znaczeniu - mówi Anna Wileczek, przewodnicząca jury plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku 2025, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.


Posłuchaj audycji "Pogadajmy!" o Młodzieżowym Słowie Roku 2025


Według słownika języka polskiego PWN termin "szponcić" oraz "szpont" to "słowo używane albo z żartobliwą dezaprobatą: robić coś nie do końca właściwego i legalnego, igrać z czymś, wygłupiać się, cwaniaczyć, albo z podziwem: robić coś ciekawego, szalonego, organizować coś, flirtować. Występowało niegdyś także w gwarach miejskich i języku przestępczym ze znaczeniem ‘kombinować, intrygować, powodować nieporozumienia’. Rzeczownik szpont odnosi się w zależności od kontekstu do m.in. ‘zamieszania, wydarzenia, błędu lub triku’".



Weronika Zych, filolożka i influencerka znana jako FireVerka, w rozmowie z Alicją Michalską zauważyła, że to jedyne słowo-finalista, które zawiera w sobie znak diakrytyczny. - Tak typowałam, że słowo "szponcić" zwycięży i bardzo się cieszę, że to słowo zwyciężyło, chociaż wolę "OKPA" z tego rankingu. Typowałam to słowo dlatego, że to jest jedyne słowo z finalistów, które ma polski znak - tłumaczy FireVerka.


Zobacz także:


- My sobie zdajemy sprawę, że te zgłoszenia są emanacją nastroju, spojrzenia na świat. Trzeba pamiętać, że to nie są badania terenowe tego, jak młodzież czy ktokolwiek inny mówi na korytarzu szkolnym, bo to są jednak słowa zgłaszane, wybrane jako najważniejsze przez przedstawicieli tego pokolenia. Ale oczywiście z tego też się można czegoś dowiedzieć - zaznacza Marek Łaziński, członek jury, Uniwersytet Warszawski.

***

Tytuł audycji: "Pogadajmy!" 

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Materiał: Alicja Michalska

Data emisji: 8.12.2025 

Godzina: 16.12

kajz

Czytaj także

FireVerka: Jarają mnie słowa. Bardzo lubię "bździągwę"

Ostatnia aktualizacja: 11.04.2025 12:05
Weronika Zych, znana jako fireVerka, to tropicielka słów i wyrażeń, które nie istnieją. Influencerka od języka polskiego znalazła się w gronie nominowanych w kategorii See Bloggers Award. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Młodzi i starzy - czy Polacy nie lubią dzieci?

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2025 10:38
Choć bardzo duża część Polaków jest przywiązana do tradycyjnych wartości oraz zakładania rodzin, dzietność w naszym kraju nieustannie spada, a społeczeństwo nieprzychylne patrzy na obecność dzieci w przestrzeni publicznej. Skąd bierze się ta rozbieżność - czy Polacy naprawdę nie lubią dzieci?
rozwiń zwiń