Nekropolie - rośliny mają tam swoją symbolikę

Wiele roślin sadzonych na cmentarzach miało znaczenie symboliczne lub było otaczanych czcią. Sprawdzamy, co oznaczają.  

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: Shutterstock/Stefan Bernhard

W Wielkopolsce jest ponad dwa tysiące starych, nieczynnych cmentarzy, które nie są pielęgnowane. O części z nich byśmy się nie dowiedzieli, gdyby nie badania botaników z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Okazuje się, że istnieją niektóre gatunki roślin, które są swoistymi wskaźnikami obszarów dawnych nekropolii.

Posłuchaj

04:20 _PR4_AAC_st_nauka_ 2020_11_03.mp3 Symbolika roślin nekropolii (Stacja Nauka/Czwórka)

- Ludzie sadzili dużo roślin na cmentarzach, uznałam, że warto wyznaczyć takie gatunki, które są tak zwanymi identyfikatorami miejsc cmentarnych - mówi dr Aneta Tadla z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. - Tam, gdzie nie ma już nagrobków, rośliny nam pokazują, że coś tutaj było. Stojąc na skrzyżowaniu ulic Winogrady i Mieszka I w Poznaniu wiemy, że był tutaj cmentarz. Rosnący tam bluszcz pospolity, barwinek pospolity czy nagrycznik to rośliny okrywowe niegdyś sadzone na terenie nekropolii. 

Posłuchaj także:

•  Lwów-miasto odznaczone Virtuti Militari. Mija 100 lat od rozpoczęcia obrony Lwowa
• Obserwuj ptaki. Poczujesz się lepiej.

Rośliny miały swoje symboliczne znaczenie. Niektóre z nich oznaczały trwałość, przywiązanie lub raj. Na cmentarzach można znaleźć również pospolity aster nowobelgijski, tak zwane marcinki o białych kwiatach. Białe rośliny oznaczały czystość i były sadzone głównie na grobach dzieci.

Natomiast groby samobójców były obsadzone kolczastymi i ciernistymi roślinami. Można było na nich spotkać róże i jeżyny. Inspiracje co do symboliki czerpano z Biblii - korona Chrystusa była wykonana z krwiściągu ciernistego. Duży wpływ na wybór roślin miały także wierzenia ludowe.

Posłuchaj także:

• Żałoba to stan intymny. Pytaj jaka pomoc jest potrzebna
• Jak posprzątać swoje życie? Zacznij od refleksji

- Moją ulubioną rośliną cmentarną  jest wieczornik damski. Nazwa pochodzi stąd, że po pierwsze kwiaty otwierają się wieczorem, a po drugie - dawniej perfum używały tylko kobiety - opowiada ekspert. - Rzeczywiście, jej fioletowe kwiaty bardzo ładnie pachną i dość często jest spotykana na cmentarzach.  

O wielu miejscach na podstawie botaniki możemy domniemywać, że wcześniej były nekropoliami. W Poznaniu - w samym centrum - były cmentarze ewangelickie, należały do nich między innymi park Marcinkowskiego czy park Dąbrowskiego.

- To były tereny cmentarne. Kwitnie tam dużo geofitów - to są rośliny cebulowe lub w postaci kłączy, które zakwitają wiosną. Możemy się natknąć na tulipana dzikiego, cebulicę syberyjską lub przebiśniegi - wyjaśnia gość Czwórki. - Teraz na cmentarzach już nie sadzi się symbolicznych roślin. Wybiera się je głównie ze względu na zapach i urodę ich kwiatów.

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz

Materiał przygotował: Szymon Majchrzak

Data emisji: 03.11.2020

Godzina emisji: 12.30

aw