Polonizmy. W których językach mówi się po polsku?

Ostatnia aktualizacja: 20.06.2021 11:40
- Jeśli jakiś język reprezentuje "silną" kulturę, to inne języki sięgają po słowa "mocarza" - wyjaśnia dr. Agata Hącia. Polskie wyrazy, które możemy znaleźć w innych językach, to polonizmy.
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: Africa Studio/shutterstock.com

Jeśli w jakimś języku jest "dziura", to ten język chce ją "załatać". Wtedy sięga do innych języków, żeby zapożyczyć słowa, które są mu potrzebne dr Agata Hącia

Historia polonizmów

Połączone siły kultury, narodu i państwowości sprawiły, że dawna Polska miała w kwestii językowej dużo do zaproponowania innym nacjom. - Polonizmy pojawiły się, kiedy Polska była potęgą, a ich historia sięga  XVI i kończy na XIX wieku - wyjaśnia rozmówczyni Justyny Majchrzak. - Były to wyrazy rdzennie polskie albo wyrazy, które my zapożyczyliśmy z zachodu, a potem przepuściliśmy przez nasz filtr na wschód.

Posłuchaj
15:05 CZWÓRKA Klucz kulturowy - polonizmy 19.06.2021.mp3 O historii polonizmów opowiada dr Agata Hącia (Klucz kulturowy/Czwórka) 

Dla mnie przenikanie się języków nie synonimem walki o wpływy, tylko wzajemnym uzupełnianiem się dr Agata Hącia

Polska "wytycza" granice

Z jakimi słowami na świecie kojarzy się język polski? Gość Czwórki mówi, że w ścisłej czołówce są wódka, kiełbasa i pierogi. - W języku angielskim są traktowane jak ksenizmy, czyli wyrazy lub frazeologizmy pochodzenia obcego, nazywające obce realia pochodzące z innych kultur - tłumaczy. -  Jeśli natomiast chodzi o ogórka, to ten z polskiego trafił na stół niemiecki i został nazwany "Gurke". Niemiecka "Grenze", czyli granica to też polonizm. I twaróg, o którym Niemcy mówią "Quark". 

Posłuchaj także:

Dzisiaj "językiem - mocarzem" jest angielski. A najzabawniejsze jest to, że sami Anglicy mówią, że to "język - kundel", bo jest w nim mnóstwo zapożyczeń z najróżniejszych języków świata dr Agata Hącia

Armia uzbrojona w polskie słowa

Polski słychać też w języku rumuńskim. - To może być duże zaskoczenie, ale tych zapożyczeń jest naprawdę sporo - przyznaje dr Agata Hącia. - XVII i XVII wiek to czas, kiedy język polski miał najsilniejszy wpływ na język rumuński. Rumunom przekazaliśmy przede wszystkim słowa związane z wojskowością: armata, żołnierz, prowiant, porucznik Z polskiego pochodzi także wyraz "szlachta", która dziś w Rumuni oznacza "hołotę". 

***

Tytuł audycji: Klucz Kulturowy

Prowadzi: Justyna Majchrzak

Gość: dr Agata Hącia (językoznawczyni, Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego)

Data emisji: 19.06.2021

kul

Czytaj także

Trochę geologii, szczypta historii i beczka soli. Opowieść o białym złocie

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2019 09:30
- Pod naszymy stopami znajduje się tyle soli, że właściwie jest to jedyny surowiec w Polsce, o którym nie musimy mówić w kategorii wystarczalności - przekonuje dr Sławomir Mazurek z Państwowego Instytututu Geologicznego. - Jest tego mnóstwo, na dodatek aż na 2/3 powierzchni naszego kraju.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krakowiak. Taniec wojenny, który tańczą przedszkolaki

Ostatnia aktualizacja: 17.11.2019 10:00
Mijany, suwany, dreptany, przebiegany, ścigany. Krakowiak. Jaka jest historia najstarszego polskiego tańca narodowego?
rozwiń zwiń