Anwar as-Sadat - zawrócił Egipt ku Zachodowi

- Dokonał paru posunięć, które zszokowały świat arabski – mówił prof. Marek Malinowski w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku". Ta odważna i skuteczna polityka kosztowała prezydenta życie.

Anwar as-Sadat i Gamal Abdel Nasser, źr. Wikimedia Commons/dp

Początki kariery urodzonego 25 grudnia 1918 roku as-Sadata wiążą się z armią. Dosłużył się w niej stopnia pułkownika. Należał do ruchu młodych oficerów, który wyniósł do władzy Nasera. Po rewolucji objął stanowisko Ministra Stanu i dyrektora prorządowego koncernu prasowego.

Posłuchaj audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

15 października 1970 przejął po zmarłym Naserze urząd prezydenta. Początkowo wydawał się kontynuatorem polityki poprzednika.

- W maju 1971 roku doprowadził do podpisania układu o przyjaźni i współpracy z ZSRR, którego nigdy nie podpisał Naser - wyjaśniał prof. Marek Malinowski. - Podobne układy z ZSRR zawsze oznaczały bliski sojusz.

Szedł nawet o krok dalej: w 1973 roku siły egipskie zaatakowały Izrael. Wojna Jom Kippur, tak jak poprzednie konflikty, zakończyła się porażką Egiptu, jednak tym razem armie walczyły niemal jak równy z równym.

- Sadat zdał sobie ostatecznie sprawę z faktu, że Egiptowi nigdy nie uda się odzyskać ziem utraconych w 1967 roku na drodze zbrojnej i że jedynym sposobem są rokowania z Izraelem. Te nie mogły odbywać się w sytuacji, kiedy Egipt jest przeciwnikiem USA i przyjacielem ZSRR – mówił gość Sławomira Szofa.

Już w kolejnym roku doszło do negocjacji i wznowienia egipsko-amerykańskich stosunków dyplomatycznych. Decyzja opłaciła się – kraj otrzymał zastrzyk pomocy gospodarczej i militarnej od USA. Za tą pomocą szły reformy wewnętrzne: Sadat poszerzył granice działania wolnego rynku i prywatyzacji.

- W polityce zagranicznej Egipt wprowadził doktrynę infitah, czyli Otwartych Drzwi - mówił historyk.

Oznaczało to otwarcie Egiptu na kraje Zachodu. Symbolem tego stała się wizyta prezydenta w izraelskim Knesecie w 1977 roku. Dzięki temu otwarciu doszło pod egidą USA do rozmów w Camp David w 1978 roku, dzięki którym udało się odzyskać Egiptowi Półwysep Synaj w zamian za uznanie państwa Izrael. To czego nie udało się armiom, udało się dyplomacji.

- Z punktu widzenia państw arabskich Sadat był zdrajcą, na którego jak najszybciej należało wydać wyrok śmierci – wyjaśniał prof. Marek Malinowski.

Również środowiska islamskie uznały Sadata za zdrajcę. 6 października 1981 członkowie jednej z organizacji radykalnych – Egipskiego Dżihadu – dokonali zamachu, w wyniku którego zginął prezydent. Nowym przywódcą został dotychczasowy zastępca Sadata – Hosni Mubarak.

bm