Aleksander Weissberg-Cybulski - pasażer dziejowej karuzeli

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2025 07:06
"Człowiek odważny, giętki, egocentryczny, jakoś szlachetny. Otwarty na rzeczywistość - człowiek kalejdoskop (słowa Dattnera). Ogromnie żywotny, wańka-wstańka (słowa Koestlera). I świetny pisarz - tak o bohaterze swojej najnowszej książki pisze prof. Irena Grudzińska-Gross. Tym człowiekiem jest Aleksander Weissberg-Cybulski, autor "Wielkiej czystki" - książki demaskującej mechanizmy stalinowskiego terroru i procesów politycznych lat 30. w ZSRR.
Irena Grudzinska-Gross jest autorką książki Wielka karuzela. Zycie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego
Irena Grudzinska-Gross jest autorką książki "Wielka karuzela. Zycie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego"Foto: Dorota Gacek / Polskie Radio

To autor związany ze środowiskiem paryskiej "Kultury", ceniony przez takich ludzi jak Jerzy Giedroyc, Józef Czapski, Gustaw Herling-Grudziński czy Jerzy Stempowski.

Aleksander Weissberg-Cybulski urodził się w Krakowie na początku ubiegłego stulecia w kupieckiej rodzinie żydowskiej, wychowywał się i dorastał w Wiedniu. Był z wykształcenia fizykiem, związał się najpierw ze środowiskiem socjaldemokratycznym, potem komunistycznym, od 1931 roku pracował w Charkowie.

Aresztowany przez NKWD, torturowany, w grudniu 1939 roku został przekazany przez Rosjan Niemcom. W czasie wojny ukrywał się w okupowanej Polsce, potem zamieszkał ze Francji, zmarł w 1964 roku.

Wszystkie te etapy życia Weissberga-Cybulskiego bardzo wnikliwie przedstawia w swojej książce Irena Grudzińska-Gross, pokazując jednocześnie jak fascynującą był on osobowością i jak dramatyczne były losy ludzi z jego najbliższego otoczenia.

Autorka "Wielkiej karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego" jest historyczką idei, eseistką, publicystką, związana z Uniwersytetem Princeton w Stanach Zjednoczonych i Polską Akademią Nauk.

***

Na audycję "O wszystkim z kulturą" w poniedziałek (19.05) o godz. 19.10 zaprasza Dorota Gacek.