Dama w czerni. Jak przerobiono słynny obraz Leonarda da Vinci?

Ostatnia aktualizacja: 24.06.2018 16:00
"Dama z gronostajem", podobnie jak "Mona Lisa", funkcjonuje jako ikona. Jej wizerunek zdobi okładki zeszytów, breloczki, magnesy, torby i puzzle.
Audio
  • Jak przerobiono "Damę z gronostajem" Leonarda da Vinci (Jest taki obraz/Dwójka)
Dama z gronostajem Leonarda da Vinci
"Dama z gronostajem" Leonarda da VinciFoto: Domena publiczna
Mona Lisa 663.JPG
Kim była bohaterka najsłynniejszego obrazu świata?

Publiczność jest przyzwyczajona do damy w czerni, chociaż Leonardo namalował ją na delikatnym, lekko szarym, powietrznym tle.

"Dzieło życia Leonarda da Vinci przedstawia dziś, po czterech wiekach od swego powstania, widok olbrzymiej świątyni w ruinach" – pisał Leopold Staff. Na obraz ruiny składa się nie tylko rozproszenie nieukończonych kodeksów, lecz również efekty upływu czasu i różnorodne zabiegi, jakim poddawano jego obrazy w przeszłości. Ich stan, tak bardzo niekiedy odbiega od oryginalnego wyglądu, że chciałoby się zapytać, parafrazując słowa mistrza: Leonardo, po coś się tak trudził?

Żaden ze słynnych kobiecych portretów Leonarda nie przetrwał do naszych czasów w swym pierwotnym stanie. Farby zmieniły się – niektóre pociemniały, inne stały się nazbyt przezroczyste. Powierzchnie pokryły się gęstą siatką spękań. Obok związanych z biegiem czasu procesów starzenia się materiałów, obrazy uległy również interwencjom wykonanym na zlecenie dawnych właścicieli.

"Mony Lisy" już niemal nie widać spod grubych warstw barwionego, złocistego werniksu (tzw. galeryjnego tonu), którym w XIX i na początku XX w. pokrywano stare obrazy. "Dama z gronostajem" jest "uwięziona" przez domalowane wokół postaci czarne tło, które na początku XIX w. zastąpiło oryginalne, szarobłękitne, otulające modelkę światłem i przepełnione powietrzem.

Światło w obrazie pada z prawej strony: tam, gdzie młoda dama zwraca głowę. W tym właśnie miejscu pierwotne tło było jaśniejsze, a za jej plecami, z tyłu, stopniowo ciemniało. Czarna farba przemalowania zniszczyła więc nie tylko delikatny kontur postaci, lecz również zatrzymała zaciekawione poruszenie Cecylii i jej zwierzątka, zwracających się ku jasności. 

Kiedy "Dama z gronostajem" została przemalowania i kto tego dokonał? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadzi: Michał Montowski

Goście: dr Grażyna Bastek (historyk sztuki)

Data emisji: 24.06.2018

Godzina emisji: 11.00

mg/pg

Czytaj także

Mityczna Gorgona na płótnie mistrzów

Ostatnia aktualizacja: 09.02.2017 17:00
W audycji "Jest taki obraz" rozmawialiśmy z dr Grażyną Bastek o motywie straszliwej, antycznej Meduzy, który inspirował najwspanialszych mistrzów pędzla.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Głód i inne paradoksy "Ostatniej Wieczerzy"

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2017 19:20
- To chichot losu, że włoski mistrz dostał zlecenie w miejscu, które słynęło z poszczenia. Wielu artystów narzekało na to, że chudli tutaj podczas pracy – podkreśliła prof. Dorota Folga-Januszewska, mówiąc o klasztorze Santa Maria delle Gracie w Mediolanie, gdzie powstała słynna "Ostatnia wieczerza".
rozwiń zwiń