Zagłębie Dąbrowskie. Rola lokalnej historii w kreowaniu tożsamości regionu

Ostatnia aktualizacja: 27.06.2025 10:00
Czy możliwe jest odzyskanie głosu zwykłych ludzi z historii – tych, których losy zazwyczaj pomija się w oficjalnych opowieściach – i uczynienie z ich doświadczeń fundamentu lokalnej tożsamości? O tym porozmawiamy z dr Beatą Abdallah-Krzepkowską i Markiem Pypną, a punnktem wyjścia będzie historia Zagłębia Dąbrowskiego.
Układanie torowiska tramwajowego Będzin-Czeladź. 1928
Układanie torowiska tramwajowego Będzin-Czeladź. 1928Foto: Zagłębiowskie Towarzystwo Genealogiczne

W okresie PRL-u oficjalna narracja historyczna w Zagłębiu koncentrowała się na ruchach robotniczych i kolonizacji regionu przez obcy kapitał. Po roku 1989 w lokalnej historii nastąpiło przesunięcie w kierunku tematów patriotycznych, wielokulturowości regionu i historii klas posiadających (głównie pochodzących z Niemiec rodzin fabrykanckich).

Ze zbiorowej historii usunięto nie tylko historie walk robotniczych, ale i samych robotników –najliczniejszą liczebnie warstwę społeczną w regionie. W oficjalnej narracji brakuje opowieści o czasach najnowszych – PRL-u i latach 90., które w sposób dramatyczny odcisnęły piętno na całym Zagłębiu Dąbrowskim, zmieniając jego charakter.

To kształtowanie zbiorowej pamięci przebiega jednocześnie ze zmianami w krajobrazie, z którego 30 lat temu zniknęły kopalnie, huty i zakłady, a teraz, popadając w ruinę, znikają zabytki przemysłowe. Zmianie uległa również struktura społeczna mieszkańców. Czy na poziomie mikrohistorii (regionu, rodziny) możliwe jest odzyskanie historii klas ludowych, przełamujących półoficjalną narrację historyczną i budowanie na ich bazie regionalnej tożsamości?

Około godz. 9:30 czeka nas rozmowa wokół wykładu "Zagłębie Dąbrowskie - ludowe czy pańskie?", który odbędzie się 3 lipca. Gośćmi Poranka będą dr Beata Abdallah-Krzepkowska i Marek Pypno z Zagłębiowskiego Towarzystwa Genealogicznego.

Ponadto w audycji:

7:10 Kalendarium przedstawi Maria Czok

7:50 Historia Polskiego Folku wg Wojciecha Ossowskiego

8:00 Etnowieści przedstawi Patrycja Zisch

8:10 Od piątku (27.06) trwa Festiwal Orkiestr Górniczych "Moc Dętych". Do 29 czerwca 2025 roku Zabrze stanie się sceną dla ponad 16 orkiestr, w tym zespołów z Polski, Malty i Katalonii! Wydarzenie rozegra się w trzech lokalizacjach: Szyb Maciej, Strefa Carnall Sztolni Królowa Luiza i Plac Braci Górniczej w Zabrzu. Do wysłuchania śląskich dęciaków zaprasza Patrycja Zisch.

8:30 Mariana Kril zdaje relację z 59. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych

8:45 W cyklu Nasze niematerialne: Zabawkarstwo drewniane ośrodka Łączna-Ostojów

9:10 Nie abraknie nas w Sopocie, gdzie odbywa się festiwal Dwa Teatry

***

Na folkowy Poranek Dwójki w sobotę (28.06) od godz. 7.00 zaprasza Piotr Kędziorek.