Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

etnografia

Dwie dusze twórcy ludowego

W połowie lat 70. Aleksander Jackowski stwierdził, że właściwie każdy twórca ludowy działa według dwóch estetyk: swojej i „ludową”, gdy musi nawiązać do form tradycyjnych. To jego „dwie dusze”. O tej dwoistości podejścia opowiada wystawa „Dwie dusze twórcy ludowego” w Państwowym Muzeum Etnograficznym. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music Piotr Dorosz Piotr Kędziorek Aleksandra Tykarska

Nasze niematerialne: Szopkarstwo krakowskie

Zwyczaj budowania szopek w okresie świąt Bożego Narodzenia wywodzi się tradycji statycznych szopek świątecznych oraz jasełek, niegdyś wystawianych w kościołach w okresie świąt Bożego Narodzenia. Przeważnie były to stajenki betlejemskie na tle skalistego krajobrazu. Umieszczano w nich figurki Dzieciątka w żłobku, Maryi, Józefa. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa małopolskie szopka Kraków szopki krakowskie

Niejednoznaczni Łemkowie. Spotkanie wokół książki „Łemkowskie rozdroże”

Spór o to, kim są Łemkowie, mieszkańcy osad położonych na terenie Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego, rozpoczął się w drugiej połowie dziewiętnastego wieku i trwa do dziś. Czy są oni tylko grupą etniczną, czy może narodem — już od rewolucji francuskiej, jak pisał Frederico Chabod „nowym bóstwem współczesnego świata”? A jeśli są narodem, to jakie wynikają z tego dla Łemków prawa? Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Tradycje kulturowe Bukówca Górnego

Mieszkańcy położonej w południowo-wschodniej części Wielkopolski wsi Bukówiec Górny stanowią dość hermetyczną społeczność o długotrwałej tradycji pielęgnowania odrębnych w stosunku do ludności sąsiednich wsi zwyczajów i obrzędów, gwary, metod gospodarowania, strojów, form rozrywki etc.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Wielkopolska

Muzyczna awangarda na ulicach Lublina. Zbliża się Festiwal KODY

Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, którego pierwsza edycja miała miejsce w roku 2009, pozyskał sobie opinie inicjatywy o wielkiej kreatywności. Jego formuła polega na szukaniu wspólnej problematyki i określania podobieństw pomiędzy odległymi zjawiskami kulturowymi zarówno w przestrzeni, czasie jak i w różnych gatunkach muzyki oraz sztuki. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa world music Piotr Kędziorek Aleksandra Tykarska

Nasze niematerialne: Wyplatanie z korzeni świerkowych w Beskidzie Śląskim

Położony w zachodnim łuku Karpat Beskid Śląski, charakteryzuje się surowymi warunkami przyrody, co warunkowało rozwój lokalnej gospodarki i rzemiosła., Miejscowi górale musieli korzystać z zasobów, które były dostępne lokalnie. W przypadku plecionkarstwa był to korzeń świerka, który porasta tamtejsze lasy. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa rzemiosło Beskid Śląski

Śpij spokojnie, dobrze śnij. Sen w kulturze ludowej

Sen zawsze fascynował: budził zaciekawienie, niepokoił i inspirował. Postrzegano go jako podróż do tajemniczej krainy, dającej przedsmak zaświatów. We śnie możliwe było wyzwolenie z ograniczeń materii, czasu i przestrzeni, spotkanie z sacrum czy z tymi, którzy odeszli do świata zmarłych. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music Zaduszki święto zmarłych sen

Nasze niematerialne: Tradycja kwestowania na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie jako element obchodów Dnia Wszystkich Świętych oraz Dnia Zadusznego

Kwesta powązkowska to coś więcej niż zbiórka na renowację grobów. To tradycja, która jednoczy warszawiaków w ochronie dziedzictwa kulturowego i przekazuje wartości młodszym pokoleniom. Zainicjowana w 1975 roku przez Jerzego Waldorffa, akcja od początku przyciąga znane postacie z różnych środowisk, a z czasem dołączyli do niej kolejarze, górale, uczniowie, strażacy, politycy i członkowie Bractwa Kurkowego. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Powązki cmentarz Dzień Zaduszny Zaduszki Wszystkich Świętych

"Dziady" dawnych Gardzienic

To nagranie jest "wywoływaniem duchów". Chcemy wysłuchać, co mają do powiedzenia, a jednocześnie głęboko pokłonić się wczesnym "Gardzienicom", których metoda pracy wydaje nam się niezwykła. Dominik Gac i Michałem "Nihilem" Kuźniakiem przywołują archiwalne nagrania teatru "Gardzienice" i strzępki opowieści mieszkańców wsi w słuchowisku "Dziady". Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa world music Piotr Kędziorek Maniucha Bikont Dziady Adam Mickiewicz

Nasze niematerialne: Tradycje weselne z Szamotuł i okolic

Wesele szamotulskie zawiera elementy tańca i wielu gwarowych oracji, które były i nadal są nieodzownym elementem uroczystości weselnych. Na formę tego obrzędu, składają się wszystkie najważniejsze elementy tradycyjnego wesela począwszy od zmówin rodziców Panny Młodej z Faktorem reprezentującym Pana Młodego, przez przygotowania do wyjazdu do kościoła, mowę Drużby, po przyjazd do domu Panny Młodej, gdzie odbywa się wesele. Zaczyna się ono od odśpiewania przed zamkniętymi przed weselnikami drzwiami piosenki: „Moja matulinko, otwierejcie drzwi, byndziecie radzi zięciowi…”  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Wielkopolska Wesele ślub

Ekosystem ludowy, czyli kobiety i rośliny w folklorze polskim

Pierwsze wydanie tej książki sprzedało się na pniu. Co przyciągnęło do niej czytelników, nie tylko studentów i badaczy? Praca Sary Orzechowskiej „Kobiety i rośliny w folklorze polskim” wskazuje na nierozłączność ludzi i bytów nie-ludzkich, w tym flory. To także opowieść o życiu wiejskich kobiet poprzez roślinne kody, które autorka obnaża przed czytelnikiem. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music rośliny kobieta ekologia ekosystem KSIĄŻKA

Nasze niematerialne: Krakowska koronka klockowa

Koronka klockowa powstała we Włoszech w XVI – XVIII wieku, rozwinęła się szczególnie w Niderlandach, później we Francji, Szwajcarii, Czechach, Rosji, a także w Polsce i innych krajach europejskich. Koronka klockowa w Krakowie pojawiła się i zyskała popularność za sprawą królowej Bony, jednak od momentu wprowadzenia na rynek koronek wyrabianych maszynowo sztuka ta zaczęła zanikać. Dopiero na początku XX wieku nastąpił jej renesans w Małopolsce, a w szczególności w Krakowie. Do rozpowszechnienia się na nowo tego rzemiosła przyczyniła się Zofia Dunajczan (1904-1985), która przez ponad pół wieku uczyła tej trudnej sztuki inne kobiety. [materiały NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa rękodzieło

Nasze niematerialne: Garncarstwo w Medyni Głogowskiej, Medyni Łańcuckiej, Pogwizdowie i Zalesiu

Od połowy XIX wieku, miasta Medynia Głogowska, Medyni Łańcucka, Pogwizdów i Zalesie były znane z garncarstwa. Pomimo zmieniających się warunków, przemian politycznych i rosnących potrzeb społecznych, rzemiosło garncarskie na tym obszarze przetrwało i nadal jest praktykowane przez kolejne pokolenia mieszkańców.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa rękodzieło