Rozdziel z Matką swoją rany

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2012 20:00
Zapraszamy na audycję Iwony Malinowskiej o motywie Matki Bożej Bolesnej w utworach przeznaczonych dla teatru.
Audio
Rozdziel z Matką swoją rany
Foto: Glow Images/East News

"Rozdziel z Matką swoją rany" to cytat z "Lamentu świętokrzyskiego" znanego też jako "Żale Matki Bożej pod krzyżem". Utwór ten pochodzący z XV wieku, ułożony w języku polskim, należy do tzw. planktów. Plankty włączane były najczęściej do adoracji Krzyża w czasie obrzędów Wielkiego Piątku.

Forma "Lamentu świętokrzyskiego" wskazuje na przynależność tego tekstu, właściwie zabytku literackiego, do teatru. Matka Boska w pierwszych słowach zwraca się do współobecnych: "Posłuchajcie, bracia miła..." Chodzi tu o jakiś bardzo ludzki udział w przeżyciach bohaterki tego szczupłego dramatu. Mamy tu monologującą, ale w wypowiedzi o cechach dialogu, Matkę Boską, milczącego Chrystusa i widzów.

Plankt świętokrzyski inspirował innych. W późniejszym kodeksie horodeckim i znacznie późniejszym  już z XVII w kodeksie konopczyńskim znajdujemy też motyw Matki Bożej Bolesnej. Jako jeden z epizodów pojawia się ten motyw w "Historyi o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka i w "Dialogu o Zmartwychwstaniu Pańskim" Wacława Potockiego.

Teatralne w swojej formie są też liczne pieśni i wiersze zawierające ten motyw na przykład Józefa Wittlina "Stabat Mater". - "Stała matka boleściwa na rynku, przy swym martwym powieszonym synku...", odwołujący się do czasów wojny i okupacji.

O motywie Matki Bożej Bolesnej mówią: historyk teatru, adiunkt w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk i w Akademii Teatralnej w Warszawie, dr Patryk Kencki i reżyser teatralny - Piotr Cieplak

Audycję przygotowała Iwona Malinowska.





Czytaj także

Celińska - aktorka charakterystyczna

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2011 12:00
Teatr, film i estrada to żywioł Stanisławy Celińskiej, aktorki, która jak mało kto, potrafi utożsamiać się z postaciami w które się wciela.
rozwiń zwiń
Czytaj także

50 lat z Jerzym Trelą

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2012 08:30
Jak to jest, mieć jednocześnie dziecięce spojrzenie na świat i gorzką świadomość dorosłego mężczyzny? Jaki jest Jerzy Trela – aktor, który po tylu wybitnych rolach podkreśla wciąż: "Trzeba szukać cały czas, nie wolno się oglądać za siebie".
rozwiń zwiń