Krzysztof Penderecki - wszystkie muzyczne gatunki na najwyższym poziomie
W piątkowy wieczór (17.02) przenieśliśmy się do Filharmonii Narodowej w Warszawie, skąd transmitowaliśmy koncert symfoniczny. Chór i Orkiestrę Filharmonii Narodowej poprowadził Jurek Dybał, z którym w przerwie rozmawiał Karol Furtak. - Twórczość Krzysztofa Pendereckiego jest dla mnie niezwykle ważna. Maestro napisał bardzo dużo muzyki, właściwie jest jedynym wielkim polskim kompozytorem, który reprezentuje wszystkie formy. Jest twórcą formatu Brahmsa i Beethovena, na najwyższym poziomie są tutaj wszystkie muzyczne gatunki: od koncertów, poprzez symfonie, operę, kameralistykę, muzykę solową, elektroniczną - mówił dyrygent.
Bez aranżowania "Fedry" na nowo
Dodał, że "Fedra" jest mu szczególnie bliska. - Brałem udział w powstaniu koncepcji zamówienia tego utworu przez Operę Wiedeńską. Profesor nosił się z tym pomysłem bardzo długo, a ówczesny jej dyrektor Dominique Meyer chciał zamówić operę u wielkiego kompozytora. Udało mi się obu panów połączyć, ale niestety zamówienie nie zostało wykonane. Profesor bił się z myślami, chóry są oparte na tekstach Eurypidesa i Seneki. W jego notatkach znalazłem również zapis "za mało tekstu na operę, chyba będzie wieloczęściowa suita". Po odejściu kompozytora Elżbieta Penderecka poprosiła mnie o zapoznanie się z powstałym materiałem. Najważniejsze dla mnie jest pokazanie tego, co mogło być, bez aranżowania opery na nowo - podkreślił Jurek Dybał.
Nowy scenariusz oparty na trzech wariantów mitu
O konsultacjach tekstu "Fedry" opowiadał również Antoni Libera, pisarz, tłumacz i przyjaciel Krzysztofa Pendereckiego. - Zaczęło się od tego, że Krzysztof dowiedział się, że tłumaczę ten dramat na nowo. Już wcześniej miał pomysł napisania opery do tego tekstu, poprosił mnie o przesłanie mojego przekładu, chciał tworzyć do tekstu nierytmicznego. Doradzałem, aby napisać nowe libretto, oparte nie tylko na tekście Racine’a, ale na Eurypidesie i Senece, którzy byli prekursorami tego tematu. Z trzech wariantów tego mitu mógł powstać nowy scenariusz - zaznaczył rozmówca Karola Furtaka.
20:17 2023_02_17 20_24_35_Dwojka_Filharmonia_Dwojki.mp3 Jurek Dybał: wykonanie fragmentów opery "Fedra" to hołd dla Krzysztofa Pendereckiego (Filharmonia Dwójki)
Program:
Krzysztof Penderecki Fragmenty szkiców do opery Fedra; Suita z opery Ubu Rex (oprac. Jurek Dybał); César Franck Psyché, poemat symfoniczny na orkiestrę i chór
wyk. Marta Czarkowska - sopran, Anna Krawczuk - alt, Tomasz Warmijak - tenor, Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej, dyr. Jurek Dybał
Filharmonia Dwójki - transmisja koncertu z Filharmonii Narodowej, 17.02.2023
***
Fedra Krzysztofa Pendereckiego ma już swoją legendę. Kompozytor rozpoczął pracę nad utworem do tekstu Jeana-Baptiste’a Racine’a, jednak dzieła nie ukończył. Wiedeńska Staatsoper przekładała premierę dwukrotnie – z 2015 roku na sezon 2018/2019, ostatecznie jednak rozwiązując umowę na życzenie kompozytora. Utwór pierwotnie powstawał z myślą o Ewie Podleś jako odtwórczyni głównej roli. Zebrane przez Jurka Dybała fragmenty nieukończonej opery, przeznaczone na chór i orkiestrę, nie były nigdy wcześniej wykonywane.
Psyché Césara Francka to poemat symfoniczny, który powraca do fascynacji kulturą starożytną. Zainspirowany mitem o Erosie i Psyche (w wersji z "Metamorfoz" Apulejusza z Madaury), kompozytor przedstawił zmagania młodej dziewczyny z nienawistną Afrodytą, wykorzystując pełną paletę późnoromantycznych środków wyrazowych. Doskonała instrumentacja podkreśla nie tylko treści programu utworu, ale także wewnętrzne przeżycia, targające główną bohaterką – wszak psyche (ψυχή) w języku greckim oznacza duszę.
(Jan Lech/filharmonia.pl)
***
Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki
Rozmawiał: Karol Furtak
Goście: Jurek Dybał (dyrygent), Antoni Libera (pisarz i tłumacz)
Data emisji: 17.02.2023
Godzina emisji: 20.25
uk/mo/gs
