W cyklu "Slang wojenny" przypominamy hasła, które wiązały się z okresem stanu wojennego. Wyjaśnimy, czym były "koksowniki", czemu służył "opornik" wpięty w ubranie i co kryło się pod nazwą "bibuła".
13 grudnia w audycji "Pierwsze słyszę" wyemitowaliśmy jeden z odcinków cyklu.
Zobacz także:
POSŁUCHAJ ARCHIWALNYCH NAGRAŃ
1. Co kryło się pod kryptonimem "Azalia"? Opowiedziała Karolina Wichowska z Muzeum Historii Polski
02:39 Slang Wojenny - Azalia (online-audio-converter.com).mp3 Slang Wojenny - Azalia (Czwórka)
2. W czasach PRL władza – bardziej niż zbrojnych wystąpień, bała się wolności słowa i myśli. Czym w tym czasie była bibuła?
04:57 Slang Wojenny - Bibuła (online-audio-converter.com).mp3 Slang Wojenny - Bibuła (Czwórka)
3. Chris Niedenthal jest jednym z najbardziej cenionych europejskich fotografów. To jemu zawdzięczamy zdjęcia dokumentujące rzeczywistość stanu wojennego.
03:38 Slang Wojenny - Chris Niedenthal (online-audio-converter.com).mp3 Slang Wojenny - Chris Niedenthal (Czwórka)
4. Jedną z najważniejszych operacji stanu wojennego było internowanie działaczy Solidarności. W czasie stanu wojennego zatrzymano w ośrodkach internowania ponad 10 tysięcy osób.
05:30 Slang Wojenny - Internowanie (online-audio-converter.com).mp3 Slang Wojenny - Internowanie (Czwórka)
5. Jak władza radziła sobie z niedoborami i ciągłym kryzysem gospodarczym? Wprowadzając system reglamentacji - na wszystko.
04:02 Slang Wojenny - Kartkix.mp3 Slang Wojenny - Kartki (Czwórka)
6. Zima roku 1981 była surowa. Dlatego na ulicach stawiano koksowniki.
03:32 Slang Wojenny - Koksownikx.mp3 Slang Wojenny - Koksownik (Czwórka)
7. Lola, Blondyna - tak pieszczotliwie nazywano milicyjne pałki. O tym środku bezpośredniego przymusu opowiedzieli nam Karolina Wichowska z Muzeum Historii Polski i dr Grzegorz Wołk z IPN.
03:18 Slang Wojenny - Lolax.mp3 Slang Wojenny - Lola (Czwórka)
8. Jak element układu elektrycznego stał się symbolem oporu opowiedzieli goście Kuby Jamrozka.
03:39 Slang Wojenny - Opornikx.mp3 Slang Wojenny - Opornik (Czwórka)
9. Na polskich ulicach w czasie stanu wojennego widywano je często. Dobrowolnie nikt nie wsiadłby do suki, jak nazywano milicyjne nyski. Opowiedzieli o nich Karolina Wichowska z Muzeum Historii Polski i dr Grzegorz Wołk z IPN.
03:00 Slang Wojenny - Sukax.mp3 Slang Wojenny - Suka (Czwórka)
10. W roku 1976 ówczesny premier Piotr Jaroszewicz w wieczornym wydaniu Dziennika Telewizyjnego ogłosił podwyżki żywności. Były one na tyle wysokie, że nazajutrz doszło do strajków i demonstracji, przede wszystkim w Ursusie, Płocku i Radomiu. A skoro były strajki, to były i represje wobec strajkujących. Ich przykładem są ścieżki zdrowia. Opowiedzieli o nich historyk Łukasz Przybyłek z Dziecięcego Uniwersytetu Ciekawej Historii i uczestnicy tamtych wydarzeń - głosy pochodzą z archiwum Polskiego Radia i BBC.
04:23 Slang Wojenny - Ścieżki zdrowia x.mp3 Slang Wojenny - Ścieżki zdrowia (Czwórka)
11. Jak wyglądały święta Bożego Narodzenia osób internowanych na początku lat 80.?
03:26 Slang Wojenny - Święta w internacie x.mp3 Slang Wojenny - Święta internowanych (Czwórka)
12. Co wspólnego miał WRON z wroną? Na to pytanie odpowiadał Łukasz Przybyłek, historyk z Dziecięcego Uniwersytetu Ciekawej Historii.
02:34 Slang Wojenny - WRONax.mp3 Slang Wojenny - WRON-a (Czwórka)
13. O Zmotoryzowanych Odwodach Milicji Obywatelskiej, czyli ZOMO, opowiedział dr Grzegorz Wołk, historyk IPN.
04:39 Slang Wojenny - ZOMOx.mp3 Slang Wojenny - ZOMO (Czwórka)
_____
Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981. Tego dnia o godz. 6 rano informację o tym ogłosił w telewizji generał Wojciech Jaruzelski. Wydarzenie to poprzedziło posiedzenie Rady Państwa, które odbyło się nocą 12 grudnia, a na którym podjęto uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego na terenie całego kraju. Bezpośrednimi ofiarami było ponad 40 osób, górników, działaczy związkowych czy zwykłych obywateli oraz niepoliczona do dzisiaj liczba osób, które zmarły w wyniku niemożności zawiadomienia karetki pogotowia czy straży pożarnej (blokada łączności telefonicznej). W tym roku, 13 grudnia we wtorek, obchodzić będziemy już 41. rocznicę tego wydarzenia.
ZOBACZ WIĘCEJ Stan wojenny - serwis specjalny Polskiego Radia <<<
W ten grudniowy poranek telefony nie działały, na ulicach pojawiły się czołgi i patrole wojskowe. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego Polskie Radio i Telewizja Polska zostały objęte pełną kontrolą przedstawicieli Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Wprowadzono pełną blokadę informacji. Budynki radia i telewizji zostały przejęte i obstawione przez wojsko. Same instytucje zmilitaryzowano. To oznaczało, że każde polecenie służbowe stawało się rozkazem. Dla przeciętnego Polaka najbardziej szokujące było to, że prezenterzy telewizyjni występowali w żołnierskich mundurach. Stan wojenny zakończył się w lipcu 1983 roku i dziś uznany jest za jedną z trudnych i ważnych kart polskiej historii.
***
kd/kor
