Matury 2022. Historia Last Minute: Socrealizm - "podstawowa i jedyna metoda twórczości artystycznej"

Ostatnia aktualizacja: 14.04.2022 20:00
Po wojnie, wraz z ustrojem komunistycznym, w krajach demokracji ludowej pojawił się socrealizm. Ten kierunek w sztuce, który obejmował wszystkie jej dziedziny, miał też wpływ na życie ludu pracującego.  
Warszawski MDM jest jednym ze słynniejszych  przykładów architektury socrealizmu
Warszawski MDM jest jednym ze słynniejszych przykładów architektury socrealizmu Foto: shutterstock/ArtMediaFactory.

- Od 1949 roku wszystkimi dziedzinami twórczości zaczął rządzić socrealizm. Od literatury poprzez film, malarstwo, rzeźbę i architekturę - sztuka została upartyjniona - mówi autorka cyklu Justyna Majchrzak. - Miała wyrażać siłę i potęgę państwa, a jej głównymi tematami stały się industrializacja, elektryfikacja, sojusz robotniczo-chłopski, współzawodnictwo pracy i inne osiągnięcia ustroju komunistycznego.

Twórcy bez wyboru

Do słynnych twórców tamtego okresu należeli między innymi Władysław Broniewski, Adam Ważyk, Putrament, Julian Tuwim i inni. Według założeń jedynym zleceniodawcą dla artystów było państwo. Tych, którzy nie chcieli tworzyć zgodnie z nurtem partii, władza ludowa skazywała na represje, niebyt artystyczny, a w dalszej perspektywie na zapomnienie.


Socrealizm w architekturze

Realizm socjalistyczny trwał w Polsce kilka lat, jednak do dzisiaj można oglądać jego ślady w architekturze polskich miast. Jednym ze słynniejszych przykładów jest Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Przykłady jednak można mnożyć. - Jest więc monumentalny warszawski MDM, czyli Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, we Wrocławiu - Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa (KDM), w Białymstoku przykładem socrealizmu jest dawny Dom Partii, a w Katowicach - Pałac Młodzieży - wylicza nasza reporterka. - Bezkonkurencyjna jednak jest Nowa Huta. Miało być to idealne miasto socjalistyczne.

W 1949 roku podjęto decyzję o jej lokalizacji pod Krakowem. Wokół jej powstania krąży wiele teorii, jedna z nich wiąże się z polityką i decyzją o budowie Nowej Huty w tym, a nie innym miejscu na złość mieszkańcom Krakowa. 

Źr.Youtube/1951 Kierunek Nowa Huta

- Gród Kraka, w opinii władz, podobno nie chciał się rozwijać i iść do przodu - mówi Renata Radłowska, autorka książki "Nowohucka telenowela". - Natomiast prawda jest banalna. Nową Hutę zbudowano dlatego w tym miejscu, ponieważ Kraków dysponował świetnym zapleczem i infrastrukturą kolejową. Władza ludowa zakładała, że kiedy już powstanie kombinat, będzie zasilany pracownikami krakowskich uczelni. I tak rzeczywiście było.

Nowa Huta miała być spełnieniem wizji socrealistycznych architektów i nowym miastem dla "nowego" człowieka - "robotniczym rajem". Dzisiaj ta perła socrealizmu jest licznie odwiedzana przez turystów.


Zobacz także:


Posłuchaj
03:53 Czwórka/Czat Czwórki - socrealizm - 14,.04.2022.mp3 W cyklu Historia Last Minute mówimy o socrealizmie (Czat Czwórki/Czwórka)

 

***

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Materiał przygotowała: Justyna Majchrzak

Data emisji: 14.04.2022

Godzina emisji: 15.42

aw

Czytaj także

Matura z Czwórką. Polski, matematyka, historia. Egzaminy wystartowały, a my wciąż powtarzamy materiał

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2022 12:23
Radzimy, na jakie zagadnienia zwracać uwagę, pytamy o opinie ekspertów i sprawdzamy rozwiązania testów z poprzednich lat - to praktyczny poradnik.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Matura 2022 z matematyki. "Warto czytać pytania ze zrozumieniem"

Ostatnia aktualizacja: 12.04.2022 14:41
- Treść zadań trzeba czytać bardzo wnikliwie, szczegółowo i dokładnie, i nie należy się zrażać, jeśli początkowo nie mamy pomysłu na ich rozwiązanie - mówiła Kinga Gołębiewska, która przygotowuje uczniów do egzaminu z matematyki.
rozwiń zwiń