Jajko w roli głównej
Już w starożytnej Mezopotamii jaja były używane w przeróżnych obrzędach. Na ziemiach polskich najstarsze zdobione egzemplarze, bądź ich wizerunki, pochodzą z X wieku. We wszystkich zakątkach świata panują różnorodne tradycje związane z jajkami, to nie tylko ich zdobienie, ale także zabawy i obrzędy. "La chasse aux oefs", czyli polowania na jajka, to zabawa, w której biegając w parku, dzieci odnajdują różnej wielkości jaja, ukryte wcześniej przez dorosłych. Ta tradycja popularna jest we Francji, w Belgii, ale też w Niemczech czy Szwajcarii. Smażenie wielkiego omletu w Wielki Poniedziałek na południu Francji to kolejna z tradycji, w której główną rolę odgrywają jaja. Wywodzi się jeszcze z czasów napoleońskich.
W chorwackiej miejscowości Mošćenice jajko należy publicznie pobić, a w Rumunii rodziny podczas świąt myją twarze w wodzie, w której wcześniej zatopiono monetę - według wierzeń dodaje to urody. W niemieckiej miejscowości Leer podczas zawodów "Eiertrullern" toczy się ze stromego zbocza jajka tak, by ich nie stłuc, a zwycięża ten, którego jajko stoczy się najdalej i w dodatku pozostanie w całości. W Polsce już na początku lat 20. ubiegłego wieku bawiono się w "bitki-wybitki". - To gra polegająca na stukaniu się surowymi jajkami. Wygrywał ten, kto miał w dłoniach najmocniejszą skorupkę - tłumaczyła prowadząca audycję Martyna Matwiejuk.
Zdobienie jajek - woskiem malowane
Przeróżne tradycje na świecie dotyczą także zdobienia jaj, a jedną z nich jest technika batikowa. - Nawiązuje do metod znanych naszym babciom. Jajka maluje się woskiem pszczelim - podkreśla Jola Kliszcz, autorka konta "Woskiem malowane", która wykonuje pisanki tą metodą. - Wzór nanoszę szpileczką wbitą w ołówek. Maluję go na jajku, a potem wkładam do farb. Potem powtarzam ten proces w zależności od tego, ile chcę mieć kolorów. Średnio na jednym jajku jest około pięciu kolorów - wyliczała.
Zobacz także:
Jedną pisankę wykonuje się nawet trzy godziny. - Do tego dochodzi jeszcze farbowanie, które także zajmuje sporo czasu - mówiła gość Czwórki. Jak podkreśliła, mody w zdobieniu pisanek, podobnie jak w każdej innej dziedzinie życia, zmieniają się z roku na rok. - Kiedyś tworzyłam więcej motywów ludowych, kwiatów, teraz idziemy coraz bardziej w nowoczesnym kierunku - tłumaczyła Jola Kliszcz. Mówiła, że w malowaniu jajek można używać tradycyjnie łupin cebuli, kory dębu, pędów młodego żyta, albo zwykłych barwników do tkanin.
13:20 czwórka pisanki 2022_04_16-10-13-06.mp3 Zdobienie jajek i wielkanocne tradycje na świecie (Światła wielkiego miasta/Czwórka)
Jak podkreśliła gość Czwórki, malowanie pisanek jest fantastycznym sposobem na przedświąteczny relaks. - To idealna metoda na odstresowanie, spokój, wyciszenie. Poza tym metoda batikowa wiąże się z niespodzianką, dopiero gdy nagrzewa się jajko nad świeczką wychodzi cały wzór, który stworzyliśmy - mówiła.
***
Tytuł audycji: "Światła wielkiego miasta"
Prowadzi: Martyna Matwiejuk
Gość: Jola Kliszcz (autorka konta "Woskiem malowane", wykonuje nowoczesne pisanki tradycyjną metodą batikową)
Data pierwszej emisji: 16.04.2022
Powtórka: 08.04.2023
kd/aw
