Polskie Radio

76. rocznica Powstania Warszawskiego w Polskim Radiu

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2020 22:14
1 sierpnia mija 76 lat od wybuchu Powstania. Polskie Radio włącza się w obchody rocznicy walki o wyzwolenie stolicy. Żeby upamiętnić ten szczególny dzień Polskie Radio przygotowało wyjątkowe koncerty, słuchowiska, a także specjalne wydania audycji ze wspomnieniami tych, którzy w 1944 roku bohatersko walczyli o Warszawę.
1 sierpnia 1944, godzina W (17.00). Patrol por. Agatona z batalionu Pięść na pl. Kazimierza Wielkiego
1 sierpnia 1944, godzina „W” (17.00). Patrol por. „Agatona” z batalionu „Pięść” na pl. Kazimierza WielkiegoFoto: Wikipedia/Stefan Bałuk - Jerzy Piorkowski (1957) Miasto Nieujarzmione, Warszawa: Iskry, ss. 76 no ISBN Stanisław Kopf (1984) Dni Powstania, Kronika Fotograficzna Walczącej Warszawy
logo 

Przez całą sobotę (1 sierpnia) Program 1 Polskiego Radia będzie nadawał wypowiedzi uczestników Powstania Warszawskiego, pochodzące z z Archiwum Polskiego Radia.


artyk PW 1944.jpg
Powstanie Warszawskie. Serwis specjalny Polskiego Radia

Dzień 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego rozpoczniemy audycją "Kultura przy kawie" (godz. 5.00, prow. Martyna Podolska), w której porozmawiamy o albumie muzycznym "Astronomia poety. Baczyński" przygotowanym w ramach obchodów rocznicy. Muzycznej interpretacji wierszy poety i powstańca Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który zginął w wieku 23 lat, podjęli się Mela Koteluk i zespół Kwadrofonik. Sięgnęli oni po utwory afirmujące życie, mniej apokaliptyczne, a skupiające się na pięknie i na przyrodzie. Nie brakuje w nich symboliki i oniryzmu. O poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, tej mniej znanej i o nieco innej perspektywie opowiedzą twórcy albumu Mela Koteluk oraz Bartek Wąsik z zespołu Kwadrofonik. W audycji opowiemy również o twórczości poety i przywołamy interpretacje jego wierszy.

Następnie zaprosimy Słuchaczy na specjalne wydanie audycji "Sygnały dnia" (godz 6.00-9.00), podczas którego udamy się na spacer śladami Powstania Warszawskiego. Z pracownikami i wolontariuszami Muzeum Powstania Warszawskiego odwiedzimy szereg miejsc znanych z historii powstania: słynną barykadę w Alejach Jerozolimskich, której powstańcy bronili do ostatniego dnia walk w stolicy, budynek PAST-y i niebotyk Prudential, które żołnierze zdobyli w pierwszych dniach powstania, Starówkę czy właz do kanału na Placu Krasińskich, którym powstańcy uciekali do Śródmieścia. Na ulicy Mazowieckiej i Kredytowej poszukamy śladów powstania, które widać do dziś. Na Woli wspomnimy dramat ludności cywilnej podczas Powstania.

O rocznicową rozmowę w "Sygnałach dnia" poprosimy dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego Jana Ołdakowskiego.

Kolejna sobotnia audycja - "Lato z Radiem" (godz. 9.00-12.00) prosto z Muzeum Powstania Warszawskiego. Powiemy m.in. o dzisiejszym spojrzeniu na Powstanie Warszawskie i o znaczeniu Muzeum Powstania Warszawskiego dla współczesności. W tej audycji także porozmawiamy a Janem Ołdakowski, a także m.in. z Melą Koteluk, która opowie o swoim nowym albumie nagranym z zespołem Kwadrofonik "Astronomia poety. Baczyński". Porozmawiamy także m.in. z Dominikiem Rutkowskim - przewodnikiem po Warszawie, dziennikarzem, pisarzem, autorem książek z historią II wojny światowej w tle oraz wieloma innymi gości. Czytaj więcej>>>

W audycji "Gdzie jest Pan Cogito" (godz. 15.10) Małgorzata Raczyńska porozmawia ze swoimi gośćmi (prof. Janem Żarynem, prof. Andrzejem Zawistowskim oraz Tomaszem Karasińskim - rekonstruktorem z grupy historycznej "Zgrupowanie Radosław") o tradycji powstańczej, dylematach związanych z Powstaniem Warszawskim, formach upamiętnienia Bohaterów, wreszcie o polskiej drodze do wolności w kontekście Powstania. 

W godzinę "W" (17.00) nadamy dźwięk syren alarmowych w Warszawie.

Następnie zaprosimy Słuchaczy na audycję specjalną (godz. 17.15) "Bastion Powiśla" autorstwa Doroty Truszczak. Audycja przypomina zdobycie przez powstańców  warszawskich  (1 sierpnia 1944r.) i obronę Elektrowni na stołecznym Powiślu (do 5 września 1944 r.). Zdobycie  Elektrowni  przez powstańców (załoga elektrowni)  było  jednym  z najważniejszych sukcesów militarnych w Powstaniu Warszawskim. A sama Elektrownia była  jedynym  obiektem  najwyższej rangi odbitym z rąk  niemieckich. Elektrownia zabezpieczała dostawy prądu dla walczącej stolicy, ale też wsparła budowę  KUBUSIA, słynnego wozu opancerzonego,  przekazując samochód, sprzęt spawalniczy, materiały, przydzieliła fachowców. Wśród powstańców byli  absolwenci Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej, którzy uruchamiali radiostację powstańczą „Błyskawica”.

O Elektrowni na Powiślu  podczas Powstania Warszawskiego  będzie mówił dr Robert Gawkowski - historyk z Uniwersytetu Warszawskiego. W audycji zostaną wykorzystane także dźwiękowe  wspomnienia powstańców z Archiwum  Historii Mówionej udostępnione mi  przez Muzeum Powstania Warszawskiego (wspominają : Edward Jabłoński, Wiesław Żochowski, Zdzisław Sadowski – żołnierze  AK zgrupowania „Krybar”)  oraz  fragmenty spisanych wspomnień powstańców z książki R.Gawkowskiego pt " Krybar. Uniwersytet w cieniu powstańczych walk" .

Od godz. 20.35 transmisja koncertu "Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki" z Muzeum Powstania Warszawskiego.  To inicjatywa muzyczna, która na stałe wpisała się w gamę wydarzeń organizowanych przez Muzeum Powstania Warszawskiego w ramach obchodów rocznicy powstańczego zrywu.

Podczas koncertu usłyszymy (i zaśpiewamy!) takie utwory jak m.in. "Warszawianka", "Marsz Mokotowa", "Sanitariuszka Małgorzatka", "Chłopcy silni jak stal" czy "Mała dziewczynka z AK".


"Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki""Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki"

W niedzielę (2 sierpnia) o godz. 15.10 zapraszamy na audycję "W otwarte karty" Małgorzaty Raczyńskiej-Weinsberg, która z Krzysztofem Krzemińskim - Prezesem Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Odra-Niemen - porozmawia o utrzymaniu powstańczych mogił na Powązkach, zbiórce na remont grobów powstańczych oraz polityce upamiętniania Bohaterów.

W cyklu "Dzieci bliżej historii" (godz. 18.00) zapraszamy na słuchowisko Iwony Rusek "Ostatni list". Podczas jednej z wizyt u swoich wnuków, Bruna i Kasi, dziadek zasmucony faktem, że dzisiejsza młodzież do komunikacji używa chętniej komputera niż pióra, opowiada jak w 1944 roku roznosił listy w powstańczej Warszawie. Zaciekawione tym wnuki wypytują dziadka- "Zawiszaka" o szczegóły jego służy w Harcerskiej Poczcie Polowej oraz przeżycia związane z walką o wolność. Kiedy Bruno i Kasia dowiadują się, że dziadek wciąż przechowuje list, którego nie udało mu się doręczyć, postanawiają za wszelką cenę odszukać adresatkę przesyłki. Czy współczesnym „"Zawiszakom" uda się wypełnić misję zapoczątkowaną siedemdziesiąt sześć lat temu przez ich dziadka?

Słuchowisko powstało w ramach cyklu 22 słuchowisk historycznych "Dzieci bliżej historii" przygotowanych we współpracy Teatru Polskiego Radia z Polską Fundacją Narodową.

O godz. 22.00 "Kulturalna Jedynka" (prow. Anna Stempniak), w której także przypomnimy "Pamiętnik z Powstania Warszawskiego" Mirona Białoszewskiego.

W nocy z 1 na 2 sierpnia w Muzeum Powstania Warszawskiego Adam Woronowicz przedstawi monodram na podstawie dzieła Białoszewskiego

***

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej wyniosły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. 

Dzień 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego rozpoczniemy o godz. 9.25 audycją "Poranek Dwójki", w której opowiemy o książce Agaty Puścikowskiej "Siostry z powstania. Nieznane historie kobiet walczących o Warszawę". To dramatyczne historie sióstr zakonnych, biorących udział w Powstaniu Warszawskim.

W audycji "Dwójka na miejscu" o godz. 15.00, wybierzemy się do Warszawy. Spotkamy się zarówno z Powstańcem, jak i jednym z cywilnych mieszkańców Warszawy, który uciekał do obozu przejściowego w Pruszkowie. Dowiemy się, w którym miejscu w Parku Skaryszewskim spadł samolot Consolidated B-24 Liberator, a także sprawdzimy, którędy Powstańcy i ludność cywilna dostawali się do kanałów. Na koniec, tuż przed godziną "W" - specjalny recital dla powstańczej Warszawy da skrzypek Adam Bałdych.

astronomia-poety-baczynski-b-iext61366282.jpg
Mela Koteluk: nasz album jest hołdem dla Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

O godz. 17.00 zapraszamy Państwa do wysłuchania wyjątkowego koncertu z Muzeum Powstania Warszawskiego, w wykonaniu Meli Koteluk i zespołu Kwadrofonik. Podczas ich występu usłyszymy piosenki na podstawie wierszy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Wydarzenie to jest hołdem oddanym temu wybitnemu poecie czasów wojny. To również spojrzenie na wiersze poety Polski Walczącej przez pryzmat tego, co najbardziej ludzkie i niepodlegające erozji czasu - wrażliwości kolejnego młodego pokolenia, które pamięta, chce zrozumieć i chce o tym opowiedzieć.

1 sierpnia w audycji "Domówka z Dwójką" zabrzmią również sentymentalne utwory, nawiązujące do 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. "Bal na Gnojnej", "Laura i Filon", "Serce w plecaku" - to wszystko podczas występu Gabrieli Mościckiej, która swoim śpiewem i grą na akordeonie od lat zachwyca wszystkich miłośników dawnych melodii. Transmisja koncertu w "Domówce z Dwójką" na antenie Dwójki, a także - transmisja wideo - na stronie internetowej  i Facebooku stacji oraz kanale YouTube Polskiego Radia.

W dniu 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego przypomnimy także słuchowisko pt. "Muszę opowiedzieć" autorstwa Anny Świrszczyńskiej. Jest to zapis 63 powstańczych dni w Warszawie 1944 roku. Jest to jednak spojrzenie niestereotypowe. Poetka i dramatopisarka o swoich przeżyciach zdecydowała się opowiedzieć dopiero 30 lat po kapitulacji "ostatniego polskiego powstania".

. 
W sobotę 1 sierpnia w porannej audycji "Zapraszamy na weekend" (godz. 6.05 - 9.00) wyemitujemy materiały reporterskie, w tym rozmowę z Witoldem Banachem, autorem cyklu "Powstańcze kalendarium".

O godz. 12.30 gościem Mariusza Owczarka będzie Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. 

Od godz. 15.05 do 17.00 zapraszamy na audycję specjalną, która poprowadzą Ryszard Jaźwiński i Michał Żakowski. W niej:

  • historia Powstania w najwybitniejszych filmach polskich;
  • rozmowy z powstańcami;
  • fragmenty kalendarium powstańczego Witolda Banacha;
  • łączenia z Michałem Żakowskim, który nadawał będzie z Powązek.

Oprócz tego, przez cały dzień w serwisach informacyjnych usłyszymy relacje z uroczystości i wydarzeń związanych z 76. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego.


. 

1 sierpnia

Sobotologia (godz. 9.05-11.00)
Rzmowa o tym, jak wyglądała codzienność w czasie Powstania Warszawskiego. Jak wyglądała "normalność" w okresie Powstania Warszawskiego? Poza walkami życie musiało się jakoś toczyć. Jakie zadania mieli ci, którzy nie uczestniczyli aktywnie w walkach?
Godzina "W" poza Warszawą, czyli jak inne miasta włączają się w obchody rocznicy wybuchu PW'44?

ZOBACZ TAKŻE:

powstanie warszawskie 1200_de.jpg
"Maja". Powstanie Warszawskie oczami nastolatki

W to mi graj (godz. 12.05-13.00)
"Pamiętnik z Powstania Warszawskiego" Mirona Białoszewskiego - zapowiedź spektaklu teatralnego w reżyserii i wykonaniu Adama Woronowicza. Planowana transmisja na profilu Muzeum Powstania Warszawskiego na Facebooku - materiał reporterski

Zaklinacze czasu (godz. 14.05-15.00)
Spacer po miejscach związanych z Powstaniem Warszawskim - przewodnikiem jest Adrian Sobieszczański, historyk, varsavianista, licencjonowany przewodnik miejski:
- Rynek Nowego Miasta, tu w Kościele Sakramentek urządzono powstańczy szpital. Niestety pod koniec sierpnia został on całkowicie zniszczony.
- Budynek PAST-y, walki o ten ważny punkt na mapie powstańczej Warszawy rozpoczęły się 20 sierpnia, w akcji brało udział około 250 powstańców. Żeby przejąć budynek Polacy musieli go najpierw podpalić. Udało się i PAST-a do końca powstania pozostała w polskich rękach.
- Rondo Radosław - to właśnie w tym miejscu na samym początku Powstania toczyły się najbardziej zaciekłe walki. Nazwa ronda wzięła się oczywiście od Zgrupowania "Radosław".

Klucz kulturowy (godz. 15.05-16.00)
Rozmowa z Szymonem Holcmanem o serii komiksów Tytus, Romek i Atomek, których autor był uczestnikiem Powstania warszawskiego a jedna z ksiąg przygód to "Tytus, Romek i ATomek jako warszawscy powstańcy 1944 z wyobraźni Papcia Chmiela narysowani"

3 sierpnia

Stacja Kultura (godz. 10.05-12.00)
Rozmowa z Adamem Hlebowiczem z Instytutu Pamięci Narodowej o płycie "Dziesięć kroków. Memoriał warszawski 1944". Wszystkie teksty powstały w oparciu o autentyczne relacje uczestników Powstania Warszawskiego. Utwór z tej płyty pt. "Bohaterki N.N." wykonany przez Marcina Januszkiewicza będziemy emitować w Sobotologii i Zaklinaczach czasu.


8 sierpnia

Pasjonauci (godz. 11.05-12.00)
Agnieszka Więdłocha i Antoni Pawlicki zaangażowali się w Pomoc Powstańcom Warszawskim. Wsparli zespół kampanii BohaterON w dostarczaniu Ochronnych Paczek Bohaterom.

Pamiętamy o Powstaniu Warszawskim - serwis specjalny Polskiego Radia 

***

Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej wyniosły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. 

zi

Czytaj także

Stanisław Likiernik: miałem tysiąc szczęść podczas okupacji

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2020 13:00
– Miałem szczęście za szczęściem przez całą okupację, szczególnie podczas Powstania Warszawskiego – mówił w 2015 roku w rozmowie z Michałem Olszańskim Stanisław Likiernik, uczestnik walk w okresie II wojny światowej. Bohater Powstania Warszawskiego zmarł 17 kwietnia 2018. W przeddzień 76. rocznicy Powstania Warszawskiego przypomnieliśmy tę audycję. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wspomnienia z powstania: Jakub Nowakowski ps. Tomek

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2019 18:00
- Podczas naszego natarcia na Dworzec Gdański, ostrzał ze strony Niemców był tak gęsty, że przygwoździł nas do ziemi i nie można było się od niej oderwać. Widać było taki "pułap" nad nami - były to pociski świetlne. Leżeliśmy przywarci brzuchem do ziemi. Otrzymałem postrzał wzdłuż ramienia - opowiadał w Polskim Radiu 24 powstaniec Jakub Nowakowski, ps. Tomek.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Na tropie śladów Powstania Warszawskiego. Krew, skrytki konspiracyjne…

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2019 19:00
Minęło 75 lat od Powstania Warszawskiego, a my nadal odnajdujemy ślady, które pozostawiali po sobie polscy bohaterowie tamtych tragicznych wydarzeń. Do dziś w warszawskich kamienicach można natrafić na krew powstańców czy skrytki, w których ukryto ważne dokumenty lub broń.
rozwiń zwiń