Tradycyjnie o tej porze nadawaliśmy z Wrocławia, na zakończenie Wrocławskich Targów Dobrych Książek. Odwiedziła nas Beata Gigiel, z którą rozmawialiśmy o tegorocznej edycji, zapytaliśmy też o to, jak WTDK będą wyglądały w roku 2016, gdy stolica Dolnego Śląska będzie także Europejską Stolicą Kultury i Światową Stolicą Książki.
Ten czas w roku to także moment, w którym można nadrobić zaległości, sięgnąć po książki wydane kilka czy kilkanaście tygodni temu, przeczytać je i odkryć najciekawsze tytuły. Takim na pewno jest "Skoruń", debiut prozatorski tłumacza, znawcy i miłośnika twórczości Lema, czyli Macieja Płazy. Książka jest zbiorem siedmiu opowiadań, napisana została znakomitym językiem, pięknym, wielokrotnie magnetyzującym czytelnika. To jeszcze jeden, po "Podkrzywdziu" Andrzeja Muszyńskiego i "Dygocie" Jakuba Małeckiego, tytuł, który przenosi nas na polską wieś. I kto wie, czy właśnie te trzy książki nie będą największymi literackimi odkryciami ostatnich dwunastu miesięcy?
Lata osiemdziesiąte, smutny, szary PRL. Stan wojenny i tuż po. Tytułowy Skoruń mieszka z rodzicami na wsi nieopodal Wierzbińca, miasta na skarpie (łatwo odnaleźć można w tekście jednoznaczne wskazówki, że chodzi o Sandomierz, z tamtych rejonów pochodzi zresztą Maciej Płaza). Jest młodym, dorastającym chłopcem, który obserwuje bacznie otaczający go świat, przygląda się dorosłym i rówieśnikom, wie i rozumie więcej, niż wszystkim się wydaje. Ojciec jest sadownikiem i nauczycielem, konstruktorem maszyn (we własnej stodole), działaczem opozycyjnym niskiego szczebla. Matka, głęboko wierząca, opiekuje się domem, pomaga wszystkim dookoła . W życiu Skorunia są także koledzy, jest kłócący się stale z ojcem stryj, jest rzeka, budząca respekt Wisła. Ale w każdym z opowiadań pojawia się jeszcze jedna postać. Na przykład Hubert, młody chłopak, uciekinier z domu i z cyrku, który przez jakiś czas pracuje w gospodarstwie ojca. Jest starszy mężczyzna sprzedający wodę z saturatora i, jak sam mówi o sobie, marynarz z dawnych lat. Jest staruszka Siekierska, która od lat czeka na powrót syna z Ameryki. Jest wreszcie dziewczynka-niemowa, Lipcówka, z którą czy też dzięki której Skoruń przeżywa coś na kształt seksualnej inicjacji.
Opowiadania Macieja Płazy, w wielu miejscach prawdziwie zachwycające, to proza najwyższej próby, dowód na ogromny talent literacki autora. Skąd się wzięła ta książka? Czy można pożegnać, odciąć się od dzieciństwa?
Maciej Płaza był gościem "Z najwyższej półki".
Na WTDK spotkałem się na chwilę z Ziemowitem Szczerkiem. Z Trójkowym Znakiem Jakości ukazała się właśnie jego nowa książka o Ukrainie. "Tatuaż z tryzubem" to zbiór reportaży i esejów, w których autor świetnie opisuje dzisiejszą rzeczywistość za naszą wschodnią granicą, wyjaśnia zachodzące tam procesy. Warto przeczytać, by zrozumieć.
Michał Nogaś
PS A za dwa tygodnie podsumowanie - Książki roku "Z najwyższej półki"!
PS2 Przypominam też, że bez przerwy działa profil audycji na FB. Wystarczy kliknąć: www.facebook.com/znajwyzszejpolki
***
Tytuł audycji: Z najwyższej półki
Prowadził: Michał Nogaś
Goście: Ziemowit Szczerek (pisarz), Maciej Płaza (pisarz), Beata Gigiel (Wrocławskie Targi Dobrych Książek)
Data emisji: 6.12.2015
Godzina emisji: 21.05
mp
