Redakcja Programów Katolickich

Abp Stanisław Gądecki: uniwersytet potrzebuje apolityczności

Ostatnia aktualizacja: 07.05.2019 12:23
W Poznaniu rozpoczęły się obchody 100-lecia Uniwersytetu Poznańskiego. Uroczystości zainaugurowała msza święta w poznańskiej bazylice archikatedralnej, której przewodniczył metropolita poznański abp Stanisław Gądecki. - Uniwersytet potrzebuje bezwzględnej apolityczności - podkreślał w homilii hierarcha. 
Audio
  • Abp Gądecki: Polityka powinna istnieć na uniwersytecie wyłącznie jako przedmiot badań (IAR)
Abp Stanisław Gądecki
Abp Stanisław GądeckiFoto: PAP/Jakub Kaczmarczyk

- Tęsknota za własnym uniwersytetem, w kontekście świadomości roli uniwersytetów w dziejach ludzkości, była udziałem wielu Wielkopolan przez wieki. Wielkie marzenie o własnym uniwersytecie ziściło się wraz z nadejściem niepodległości w roku 1919. To właśnie przed stu laty oficjalnie rozpoczął działalność Uniwersytet Poznański – przypomniał przewodniczący KEP, metropolita poznański abp Stanisław Gądecki.

- Przez ten czas wspólnota akademicka stara się o wysoki poziom naukowy, dzięki czemu należy ona do najbardziej prestiżowych polskich uniwersytetów. Kościół patrzy z sympatią i podziwem na ten ośrodek uniwersytecki, będąc z nim związany przez Wydział Teologiczny i docenia jego wysiłki w zakresie badań naukowych i kształcenia nowych pokoleń – dodał hierarcha.

 Uniwersytet istnieje dzięki państwu

W trakcie homilii abp Gądecki odniósł się m.in. do kwestii roli państwa w życiu uniwersytetu. Jak tłumaczył, "uniwersytet istnieje dzięki państwu", i to państwo stwarza warunki istnienia uniwersytetu i go chroni. - Państwo pragnie uniwersytetu, ponieważ wie, że jeśli gdzieś w czysty sposób służy się czystej prawdzie, to tym samym wspiera się byt państwa. Natomiast państwo, które nie toleruje jakiegokolwiek ograniczenia swojej władzy, lecz odczuwa lęk przed skutkami, jakie dla jego potęgi mogą mieć badania zmierzające do odkrycia prawdy, nigdy nie będzie tolerowało istnienia prawdziwego uniwersytetu - podkreślił hierarcha. 

Przewodniczący KEP wskazał, że uniwersytet jest instytucją pożytku publicznego, ale jednocześnie podlega woli państwa, które chroniąc, zapewnia mu byt. To sprawia – jak mówił duchowny - że uniwersytet "może czasami ulec degradacji do poziomu instytucji państwowej, pozbawiając się tym samym swojej istoty".

W ocenie hierarchy "nie jest też możliwe, aby uniwersytet stał się całkowicie niezależny i stał się państwem w państwie. W tej walce państwo ma oczywistą przewagę, uniwersytet jest na nią skazany. Duchowa walka miedzy nimi winna raczej zmierzać do współpracy państwa z uniwersytetem" – kontynuował.

Uniwersytet potrzebuje apolityczności

Abp Gądecki zaznaczył, że "polityka powinna istnieć na uniwersytecie wyłącznie jako przedmiot badań". - Uniwersytet potrzebuje bezwzględnej apolityczności, braku wpływu ze strony woli partyjnej i przymusu światopoglądowego. Dzisiaj niestety upolitycznienie uniwersytetu stało się faktem, a racje polityczne nieraz tryumfują nawet nad wartościami naukowymi. Różne nauki w różnym stopniu odczuły tę dominację. Najłatwiej obroniły się nauki ścisłe i techniczne, najtrudniej te, które nawet w swojej zbiorowej nazwie zostały napiętnowane znamieniem ideologii - podkreślił abp Gądecki. 

Dodał, że "uniwersytet nie powinien być terenem działań jakiejkolwiek partii politycznej ani siedzibą partii politycznej lub jej agend. Członkowie społeczności akademickiej mogą być oczywiście członkami tej czy innej partii, lecz partie te – w swojej zinstytucjonalizowanej postaci – nie mogą ingerować w życie uniwersyteckie".

Na walce politycznej traci uniwersytet

- Gdy na uniwersytecie rozpoczyna się walka polityczna, szkodę ponosi cały uniwersytet. Uniwersytet pod pewnym względem jest podobny do Kościoła; stanowi on część narodu, ale dąży do urzeczywistnienia tego, co ponadnarodowe. Stąd też – ze względu na swoją duchowość – uniwersytet nie powinien np. zajmować stanowiska w sporach między narodami. Zadaniem pracowników uniwersytetu nie jest organizowanie manifestacji politycznych, zwłaszcza zaś partyjno-politycznych – zaznaczył hierarcha.

Z tradycji Uniwersytetu Poznańskiego wywodzą się: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego i Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

mbl

Czytaj także

Abp Gądecki: dyskusja o rozdziale państwa i Kościoła "nieporozumieniem"

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2019 09:35
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski uważa, że dyskusja w mediach na temat konieczności wprowadzenia rozdziału państwa i Kościoła wydaje się być wynikiem jakiegoś nieporozumienia. - Rozdział ten jest zagwarantowany w Konstytucji Rzeczypospolitej, jak również w Konkordacie - podkreślił arcybiskup Stanisław Gądecki w komunikacie przesłanym Polskiemu Radiu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Abp Gądecki: przez obecność chrześcijaństwa Europa nic nie traci, a dużo zyskuje

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2019 16:33
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski (KEP) abp Stanisław Gądecki na Jasnej Górze wskazał m.in. na rolę Jana Pawła II w wytyczaniu drogi do jedności Europy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Gądecki: dobro osób skrzywdzonych przez niektórych duchownych jest dobrem Kościoła

Ostatnia aktualizacja: 03.05.2019 10:05
Ochrona dzieci i młodzieży, kwestia funduszu solidarnościowego z ofiarami wykorzystywania seksualnego w Kościele, obchody rocznic związanych ze św. Janem Pawłem II i wybuchem II wojny światowej, lekcje religii w szkole - to tematy, omówione podczas spotkania Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Abp Stanisław Gądecki: ważne jest budowanie wspólnoty europejskiej w oparciu o wartości

Ostatnia aktualizacja: 03.05.2019 14:19
- Polska potrzebuje Europy, a zadaniem Polaków jest aktywne budowanie wspólnoty europejskiej w oparciu o wartości chrześcijańskie – mówił na Jasnej Górze przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki.
rozwiń zwiń