Trzy czerwone sztandary
W połowie lat 50. Mao Zedong zaczął coraz ostrzej krytykować sowiecki model komunizmu i sam ZSRS. Propagował własną, odmienną od sowieckiego, koncepcję systemu komunistycznego, zwaną maoizmem (od nazwiska chińskiego przywódcy). W największym uproszczeniu polegał on na oparciu ustroju na chłopach, a nie na warstwie robotniczej, która w Chinach nie była wystarczająco wykształcona i liczna.
W 1957 roku chiński przywódca zainicjował trzy masowe kampanie, zwane Trzema Sztandarami. Była to nowa generalna linia partii, wielki skok i komuny ludowe.
Chiny były wielkim krajem agrarnym. Mao postanowił zindustrializować państwo. - Wyobrażał sobie, że mobilizując miliony rąk nisko wykwalifikowanych uda się przeobrazić Chiny - mówił na antenie PR prof. Krzysztof Gawlikowski
Była to mrzonka, która doprowadziła do wielkiego kryzysu i klęski głodu.
Rewolucja kulturalna
Kampania wielkiego skoku doprowadziła do odsunięcia Mao na boczny tor. Władze przejęli politycy próbujący realizować komunizm w wersji bardziej liberalnej, przeciwni promowanemu przez Mao modelowi dogmatycznemu i utopijno-chłopskiemu.
Obawiając się całkowitego odsunięcia od władzy Mao Zedong postanowił rozprawić się z przeciwnikami za pomocą lojalnej mu armii.
- Rewolucja kultualna miała stworzyć nowy model państwa, zupełnie nowej demokracji, nowej kultury - mówił historyk.
Za właściwy początek rewolucji kulturalnej uważane jest posiedzenie Biura Politycznego KC KPCh z 16 maja 1966, które odbyło się w rozszerzonym składzie. Została na nim utworzona Grupa do spraw Rewolucji Kulturalnej, w skład której weszli najbardziej radykalni działacze partyjni. Miała ona zwalczać zakamuflowanych antysocjalistycznych działaczy ukrytych w strukturach partii.
- To wszystko były mrzonki, ale także był tam bardzo wyraźny element buntu społecznego przeciwko aparatowi biurokracji partyjnej, który Mao wykorzystał - tłumaczył prof. Gawlikowski.
Czystka w partii, bunt w narodzie
Rozpoczęła się czystka, a rewolucja zyskała duży odzew na uczelniach. Młodzi studenci i robotnicy zaczęli organizować się w oddziały czerwonogwardzistów ślepo oddanych Mao. 18 sierpnia miliony młodych członków Czerwonej Gwardii zebrały się na placu Tian’anmen w Pekinie. Mao i jego zwolennicy zachęcali swoich zwolenników do buntu i zwalczania starych idei, kultury, zwyczajów i obyczajów.
Kraj pogrążył się w rewolucyjnym chaosie. Niszczono "burżuazyjny” sprzęt, muzea, zabytki. Prześladowano intelektualistów. Można powiedzieć, że na kilka lat zamarła chińska kultura. Nastąpiło też całkowite zamrożenie stosunków z zagranicą - odwołano wszystkich chińskich ambasadorów. Gdy sytuacja wymknęła się spod kontroli, a kraj stał na skraju wojny domowej, Mao nakazał przywrócenie porządku. Armia rozbiła kampusy Czerwonej Gwardii, a jej poszczególne oddziały rozwiązano.
Rozpoczął się proces konsolidacji władzy przez rewolucjonistów, a sam Mao zaczął być otaczany nieomal boską czcią. Zmarł 9 września 1976.
Posłuchaj biografii przywódcy komunistycznych Chin Mao Zedonga i założeń ideologii maoizmu.
mjm
