Historia

Wespazjan Kochowski - poeta, historyk, sarmata

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:30
- Sienkiewicz zawdzięcza Kochowskiemu bardzo wiele, zarówno jeśli chodzi o materiały historyczne, jak o artystyczny wyraz, pewną atmosferę, która przeniknęła do dzieła autora "Potopu" - słyszymy w audycji "Nad kartami poetów".
Wespazjan Kochowski
Wespazjan KochowskiFoto: Wikipedia/domena publiczna

6 czerwca 1700 roku zmarł Wespazjan Kochowski, poeta, historiograf, czołowy przedstawiciel sarmackiego baroku.

Poeta i wojak

Kochowski przyszedł na świat w Gaju w ziemi sandomierskiej. Urodził się w 1633 roku, ale dokładna data jego przyjścia na świat nie jest znana. Pochodził ze średnio zamożnej szlachty, zaś nauki pobierał w Krakowie, w Collegium Nowodworskiego (od nazwiska fundatora - kawalera maltańskiego Bartłomieja Nowodworskiego).

W dorosłym życiu zajął się tym, czym wielu jego rówieśników w owych niespokojnych dla Rzeczypospolitej czasach - wojaczką. Bił się jako husarz z Kozakami, Rosjanami i Szwedami. Służył pod Stefanem Czarnieckim.

Zwolennik sarmatyzmu czy ideolog jego reformacji?

Jego poglądy polityczne cechują się ambiwalencją. Z jednej strony był obrońcą wolności szlacheckiej i ustroju (brał udział w rokoszu Lubomirskiego zawiązanego w celu ukrócenia dążeń Jana Kazimierza prowadzących do umocnienia władzy królewskiej). Z drugiej: był przeciwnikiem patologii w nim występujących, które leżały u podstaw ustroju szlacheckiej Rzeczpospolitej.

- O jego prawości, rozumie i postępowości świadczy fakt, że ostro występował przeciwko liberum veto oraz piętnował wyzysk i ucisk chłopów - słyszymy w audycji z cyklu "Nad kartami poetów".


Posłuchaj
19:10 wespazjan kochowski___8781_tr_1-1_10134365865e3eee[00].mp3 Audycja z cyklu "Nad kartami poetów" poświęcona Wespazjanowi Kochowskiemu ilustrowana dziełami poety. (PR, 15.03.1961)

 

Historyk czasów ostatnich lat świetności Rzeczpospolitej

Patrząc na bogaty życiorys sarmaty nie dziwi fakt, że obok poezji - ironicznych fraszek i liryków z cyklu "Niepróżnujące próżnowanie" - zajął się też spisywaniem dziejów mu współczesnych. Jego "Roczniki polskie" stanowią cenne i niepozbawione autorskiego krytycyzmu źródło o epoce. Ta działalność zawiodła go na dwór samego króla Jana III Sobieskiego.

"Dzieło Boskie, albo pieśni Wiednia wybawionego" - tak brzmiał tytuł poetyckiego zapisu wydarzeń wyprawy wiedeńskiej, w której poeta wziął udział na zaproszenie samego króla Jana III Sobieskiego, który chciał – wzorem władców średniowiecznych - by o jego zwycięstwie powstawały pieśni.

Polska - wybrane przez Boga przedmurze chrześcijaństwa

Opus magnum Kochowskiego jest jednak dzieło "Psalmodia polska". - Jest to cykl stylizowanych psalmów prozą - słyszymy w audycji z 1961 roku. Kochowski przedstawiał tam koncepcje Rzeczypospolitej jako "przedmurza chrześcijaństwa" i Polaków jako narodu wybranego przez Boga.

Posłuchaj audycji o życiu Kochowskiego ilustrowanej jego utworami.

bm

Czytaj także

Jan III Sobieski, zwycięzca spod Wiednia

Ostatnia aktualizacja: 21.05.2023 05:45
21 maja 1674 roku na sejmie elekcyjnym hetman wielki koronny Jan Sobieski wybrany został królem Polski. Był wybitnym dowódcą, pogromcą Tatarów i Turków, mężem pięknej Marysieńki, pisarzem, bibliofilem, erudytą i mecenasem sztuki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stefan Czarniecki – kontrowersyjny bohater Mazurka Dąbrowskiego

Ostatnia aktualizacja: 14.12.2020 05:50
14 grudnia 1658 roku kawaleria polska pod wodzą Stefana Czarnieckiego przeprawiła się przez cieśninę morską w Danii. Wydarzenie to, opisane przez Jana Chryzostoma Paska, zostało uwiecznione przez Józefa Wybickiego w Mazurku Dąbrowskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kamieniec Podolski – przedmurze chrześcijaństwa

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2023 05:44
18 sierpnia 1672 roku wojska tureckie rozpoczęły oblężenie Kamieńca Podolskiego, najpotężniejszej warowni Rzeczpospolitej na kresach wschodnich, która w ciągu 200 lat oparła się 40 najazdom tureckim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Kazimierz. Król w pożodze wojny

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2023 05:40
Na kartach "Potopu" Sienkiewicz kreuje z Jana Kazimierza postać tragiczną i heroiczną. - Na pewno był znakomitym dowódcą, królem nie był na miarę czasów - oceniał Jana Kazimierza prof. Henryk Wisner.
rozwiń zwiń