Historia

Bolesław Limanowski - nestor PPS i "szermierz wolności"

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2024 05:38
- Wielbiliśmy w nim nie tylko uczonego, pisarza, szermierza wolności, lecz także człowieka, który dla idei cierpiał tak długo na tułactwie, zawsze w biedzie – mówił na antenie Radia Wolna Europa jego uczeń gen. Marian Kukiel.
Bolesław Limanowski. Fotografia wykonana między 1930 a 1935 rokiem
Bolesław Limanowski. Fotografia wykonana między 1930 a 1935 rokiemFoto: NAC

1 lutego 1935 roku zmarł Bolesław Limanowski, polityk i historyk, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej.

Limanowski cieszył się dużym szacunkiem i autorytetem ze względu na wiek i życiowe doświadczenia. A tych nagromadziło się w ciągu jego stuletniego życia wiele. Urodził się 18 października 1835 roku w Łatgalii we współczesnej Łotwie. Kształcił się w Moskwie.

Na wieść o formowaniu się polskich legionów we Francji, przerwał naukę i wyjechał do Paryża. Tam zaczął współpracę z Ludwikiem Mierosławskim. Działania "generała klęski" nie przynosiły wyraźnych rezultatów, tymczasem w kraju wrzało. Limanowski i jego starszy brat postanowili wrócić do kraju. Tam, za udział w patriotycznej manifestacji w Wilnie, mężczyzna został zatrzymany przez władze carskie.


Posłuchaj
09:45 2387_2401_0.mp3 Wspomnienia gen. Mariana Kukiela o Bolesławie Limanowskim z cyklu "Sylwetki z czasów moich". (RWE, 27.09.1964)

 

Powrócił dopiero na mocy amnestii w 1867 roku. Po powrocie osiadł w Warszawie, a następnie w Galicji, gdzie imał się różnych zajęć. Na własnej skórze poznał los robotników. To wpłynęło na twórczość Limanowskiego. Stał się on pierwszym polskim publicystą socjalistycznym.

Ze względu na swoje poglądy musiał opuścić zabór austriacki. Przeniósł się na Zachód. Tam brał udział w kształtowaniu się polskiego ruchu socjalistycznego. W 1892 roku stał się współtwórcą Polskiej Partii Socjalistycznej. Poza polityką, Limanowski zajmował się też historią: pisał prace poświęcone polskim walkom o odzyskanie niepodległości w czasie zaborów.

Na polską ziemię powrócił w 1907 roku, zamieszkał w Krakowie i czynnie działał w nastawionej na odzyskanie niepodległości PPS Frakcji Rewolucyjnej. Popierał też działania Legionów Polskich w trakcie I wojny światowej.

Po odzyskaniu niepodległości, mimo sędziwego już wieku, nie wycofał się z polityki. Trzykrotnie był wybierany na senatora. Ostatni raz startował w wieku 95 lat. Do końca życia związany był z ruchem socjalistycznym.

Posłuchaj wspomnień gen. Mariana Kukiela na temat Bolesława Limanowskiego.

bm


Czytaj także

Tomasz Arciszewski. Legionista, konspirator, premier

Ostatnia aktualizacja: 04.11.2023 05:40
- Ten niestrudzony działacz niepodległościowy i nieustraszony bojownik o sprawę polską od lat najmłodszych, odgrywał poważną rolę w życiu Podziemnego Państwa Polskiego, wnosząc ze sobą tradycję walki czynnej od 1904 roku - tak opisywał Tomasza Arciszewskiego gen. Tadeusz Bór-Komorowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Hołówko. Ofiara ukraińskiego nacjonalizmu

Ostatnia aktualizacja: 29.08.2024 05:35
"Z natury towarzyski i wesoły. W życiu osobistym nie zabiegał o korzyści materialne. Nie pragnął także robić kariery w pospolitym znaczeniu tego wyrazu. Był człowiekiem czynu", pisał Iwo Werschler, biograf Tadeusza Hołówki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Dubois, socjalista-idealista

Ostatnia aktualizacja: 21.08.2024 05:35
- Liczono się z nim ze względu na charakter, opanowanie i zdolności – tak Stanisława Dubois wspominał jego przyjaciel. Miał też w sobie typowy dla idealistów optymizm graniczący z naiwnością, który w końcu doprowadził do jego śmierci.
rozwiń zwiń