Redakcja Polska

Nobel z fizyki dla trzech naukowców z Uniwersytetu w Kalifornii

07.10.2025 19:00
John Clarke, Michel Devoret oraz John Martinis wykazali, że tunelowanie kwantowe można zaobserwować w makroskali, z udziałem wielu cząstek. Dzięki nim możliwy jest rozwój technologii kwantowej kolejnej generacji, w tym komputerów kwantowych, kwantowej kryptografii i kwantowych czujników.
Audio
  • John Clarke z Wielkiej Brytanii, Michel H. Devoret z Francji i John M. Martinis ze Stanów Zjednoczonych zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki
Przyznano Nagrodę Nobla 2025 z fizyki
Przyznano Nagrodę Nobla 2025 z fizykiautor: Akademia Noblowska

Królewska Szwedzka Akademia Nauk podjęła dziś (wtorek 7.10) decyzję o przyznaniu Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2025 za odkrycie makroskopowego tunelowania kwantowo-mechanicznego i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym. Tegoroczna nagroda dotyczy zetknięcia się z mechaniką kwantową na nową skalę.

Clarke, Devoret i Martinis prowadzili eksperymenty z użyciem obwodu elektrycznego zbudowanego z nadprzewodników, które przewodzą prąd bez elektrycznego oporu. Chip, który zawierał ten obwód, miał około centymetra.

Wcześniej tunelowanie i kwantyzacja energii były badane w układach składających się z zaledwie kilku cząstek.

W badaniach noblistów zjawiska te pojawiły się w układzie mechaniki kwantowej z miliardami par Coopera (pary elektronów o jednakowych, lecz przeciwnie skierowanych pędach i spinach), które wypełniały cały nadprzewodnik na chipie. W ten sposób badacze przenieśli efekty mechaniki kwantowej ze skali mikroskopowej do makroskopowej.

W ocenie prof. Jerzego Łuczki z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego, nazwiska i dokonania noblistów są dobrze znane fizykom. Dodał też, że choć wyróżnione badania są stare (jak podał, pierwsze publikacje na ten temat ukazały się w połowie lat 80. XX wieku), to dziś są wykorzystywane w informacji kwantowej i pewnie stąd impuls do wyróżnienia - ocenił.

Jak tłumaczył naukowiec, nagrodzeni Noblem fizycy zastosowali w zwykłych, znanych obwodach elektronicznych element nazywany złączem Josephsona, które było znane już w latach 60. XX wieku i za które też przyznano Nobla w latach 70.

IAR/PAP/pż

Zobacz więcej na temat: nagroda Nobla fizyka energia

Odkrycie laureatów medycznego Nobla pozwala lepiej zrozumieć rozwój wielu chorób

07.10.2024 18:00
Amerykańscy biolodzy Victor Ambros i Gary Ruvkun zostali tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny - ogłosił w poniedziałek Komitet Noblowski

Polskie noblistki bohaterkami świetlnych instalacji w Sztokholmie

09.12.2024 15:07
Maria Skłodowska-Curie, Wisława Szymborska i Olga Tokarczuk – polskie laureatki Nagrody Nobla – zostały wyróżnione podczas świetlnych instalacji w Sztokholmie, które towarzyszą Tygodniowi Noblowskiemu. Ich wizerunki oraz twórczość przypominają o znaczącym wkładzie kobiet w naukę i literaturę, podkreślając rolę polskich noblistek na arenie międzynarodowej.

Inauguracja kampanii „Polacy Światu. Nobliści” z udziałem polskich nauczycieli z całego świata

24.02.2025 16:45
Inspirujące warsztaty dydaktyczne, spotkania integrujące literaturę z nowoczesnymi metodami edukacji, wykład prof. Michała Rusinka, spacery literackie poświęcone polskim noblistom, koncert muzyki Antoniego Vivaldiego w Operze Krakowskiej, spektakl Teatru Groteska, a także uroczysta gala inaugurująca projekt „Polacy Światu. Nobliści”– to tylko kilka z wydarzeń, które odbędą się w stolicy Małopolski 25-27 lutego, w ramach konferencji „Kraków śladami Szymborskiej i Miłosza”.

Nobel z medycyny przyznany. Laureatami Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi

06.10.2025 16:28
Tegorocznego Nobla z medycyny otrzymali Mary E. Brunkow i Fred Ramsdell z USA oraz Shimon Sakaguchi z Japonii. Prace tegorocznych noblistów stały się początkiem nowego rozdziału immunologii – oceniła reumatolożka prof. Marie Wahren-Herlenius z Karolinska Institute w Sztokholmie. Zmieniły one spojrzenie na rozwój immunotolerancji w naszym organizmie.