Olga Tokarczuk: literatura to najbardziej wyrafinowany sposób komunikacji

Ostatnia aktualizacja: 05.06.2025 12:59
- Literatura jest najbardziej wyrafinowanym sposobem komunikacji między ludźmi - powiedziała Olga Tokarczuk podczas spotkania na XI Międzynarodowym Forum "Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa" w Gdańsku. Noblistka dodała, że wyobraźnia staje się dziś najważniejszą funkcją rozumu.
Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury Olga Tokarczuk podczas spotkania w ramach XI Międzynarodowego Forum Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa w Gdańsku
Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury Olga Tokarczuk podczas spotkania w ramach XI Międzynarodowego Forum "Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa" w GdańskuFoto: PAP/Marcin Gadomski

- Przez Nagrodę Nobla dostałam bardzo silną personę. Dostałam maskę, która się nazywa Olga Tokarczuk. (...) Trochę to jest męczące, ale jest też wyzwaniem, bo ludzie mi zadają pytania, oczekując ode mnie odpowiedzi na takim poziomie, do którego ja nie mam kompetencji - powiedziała pisarka podczas spotkania w ramach XI Międzynarodowego Forum "Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa" w Centrum Świętego Jana w Gdańsku. 

Literatura - język, który pomaga zrozumieć świat i ludzi 

Tokarczuk mówiła o literaturze jako doskonałej formie komunikacji między ludźmi - literaturze jako języku, który pomaga zrozumieć świat i siebie nawzajem. - Literatura jest najbardziej wyrafinowanym sposobem komunikacji między ludźmi. Literatura przekracza granice. Pokazuje, że różnice między nami są mniejsze, niż się wydaje. (...) Odwołuje się do tego, co jest podstawowe, fundamentalne, do naszego przeżycia, do przeżywania rzeczywistości danej, zwanej naszym życiem - podkreśliła autorka "Ksiąg Jakubowych".

Dodała, że czytając dobrą powieść, "wchodzimy w świat, który nigdy nie będzie nam dany w naszym doświadczeniu". - Rozbudowujemy świadomość. Stajemy się więksi, potężniejsi. Zaczynamy rozumieć perspektywę innych ludzi - wyjaśniła. 

Olga Tokarczuk:

  • Olga Tokarczuk - polska pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka, psycholog.
  • Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018, laureatka The Man Booker International Prize 2018 za powieść "Bieguni" (Flights) oraz dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej "Nike": za powieści "Bieguni" (2008) i "Księgi Jakubowe" (2015).
  • Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma "Na przełaj" pod pseudonimem Natasza Borodin.
  • Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 r. Wydała wówczas "Podróż ludzi Księgi", która uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. 

Coś więcej niż tylko opowieść 

Dla pisarki powieść to coś więcej niż opowieść - to przestrzeń empatii i rozumu, odpowiedź na rosnący lęk i niepewność. - W świecie zdominowanym przez niepokój i rozproszenie potrzebujemy dziś globalnej motywacji. Czegoś, co zjednoczy nas ponad kulturami. Literatura może być takim językiem - powiedziała.

Noblistka mówiła też m.in. o polityczności, przez którą rozumie głębokie zaangażowanie człowieka na rzecz wspólnoty. - Nie wszyscy ludzie są zaangażowani. Jesteśmy różni. W tej różnorodności jest nasza siła i nasze przygotowanie do kryzysów i nasza mądrość - dodała.

Czytaj także:

Wyobraźnia - narzędzie poznawcze współczesnego człowieka 

Olga Tokarczuk uznaje wyobraźnię za jedno z najważniejszych narzędzi poznawczych współczesnego człowieka. Zwróciła uwagę, że współczesna nauka redefiniuje pojęcie rozumu - nie jako chłodnej kalkulacji, lecz złożonej funkcji sprzężonej z emocjami i intuicją. Najbardziej wyrafinowaną formą rozumu jest, według pisarki, wyobraźnia - zdolność tworzenia nowych konfiguracji znanych danych, co czyni ją kluczową siłą w czasach kryzysu.

Podzieliła się też refleksją o mitach jako wspólnym języku psychiki zbiorowej. - Gdy piszę, odwołuję się do mitologii, i sprawia mi to ogromną przyjemność, ponieważ mam poczucie uczestniczenia w czymś, co jest większe ode mnie - zaznaczyła.

XI Międzynarodowe Forum "Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa" 

  • XI Międzynarodowe Forum "Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa" gromadzi intelektualistów, polityków, artystów, pisarzy i aktywistów z całego świata.
  • Tegoroczna edycja odbywa się w ramach Programu kulturalnego polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
  • Uczestnicy Forum dyskutują o możliwości dialogu w świecie rozdartym wojnami, o idei solidarności, nowych definicjach wolności i odpowiedzialności społecznej, a także o różnych wymiarach i wyzwaniach współczesnej demokracji.
  • Wydarzenie zainaugurowała gala, podczas której po raz pierwszy wręczono Odznaki Solidarności i Praw Człowieka Europejskiego Centrum Solidarności. Honorowane są nią osoby zaangażowane w obronę praw człowieka, nie tylko w sferze obywatelskiej, ale także na polu kultury, nauki i edukacji.
  • Odznakę otrzymali m.in. Lech i Danuta Wałęsowie, Adam Michnik, Henryka Krzywonos-Strycharska i Bogdan Borusewicz.
  • Organizatorami wydarzenia są Narodowe Centrum Kultury i Europejskie Centrum Solidarności.

*** 

IAR/PAP/zuzannachowaniec/pg/k

Czytaj także

Dania Olgi Tokarczuk. Przepisy kulinarne z polskiej literatury

Ostatnia aktualizacja: 01.04.2025 12:53
Adam Wiedemann przybliżył w Dwójce wątki kulinarne najwyższej próby w polskiej literaturze. Twórca zgromadził przepisy, które możemy znaleźć w twórczości Olgi Tokarczuk. To szczególnie ciekawe, gdyż polska noblistka nie je mięsa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Odnalezione w tłumaczeniu" - festiwal poświęcony sztuce translacji

Ostatnia aktualizacja: 22.04.2025 12:40
Wydarzenie, w którym sztuka translacji jest punktem wyjścia do rozmów o świecie i zachodzących w nim zmianach. Gdańskie Spotkania Literackie "Odnalezione w tłumaczeniu" to projekt interwencyjny, którego zadaniem jest stworzenie platformy dla spotkań tłumaczy literatury, pisarzy i czytelników, a jego celem - promocja kulturotwórczej roli tłumaczy.
rozwiń zwiń